بلاکچین چیست؟
فهرست مطالب
یکی از سوالاتی که در جهان امروزی ذهن افراد را به خود درگیر می‌کند این است که بلاکچین چیست و یا نوع کارکرد و کاربرد آن به چه صورت است؟
همانطور که می‌دانید از سال‌های اخیر خرید و فروش ارزهای دیجیتال افزایش چشمگیری پیدا کرده و در این بین درباره ی فناوری بلاکچین نیز صحبت های زیادی صورت گرفته است. در این مقاله ما سعی داریم که درباره ی فناوری بلاکچین صحبت کنیم پس با ما همراه باشید.
همانطور که می‌دانید بلاکچین (Blockchain) شامل دو کلمه بلاک (Block) و چین (Chain) می‌باشد که معنای تحت الفظی آن زنجیره ی بلوک است. در واقع وقتی ما درباره ی بلاکچین صحبت می‌کنیم منظورمان زنجیره ای از اطلاعات است که درون هر بلاک ذخیره می‌گردد. از بلاکچین به عنوان یک پایگاه داده که بین گره های یک شبکه کامپیوتری به اشتراک گذاشته می‌شود، یاد می‌شود. بلاکچین این اطلاعات را به صورت الکترونیکی و دیجیتال ذخیره می‌کند. بلاکچین‌ها نقش مهمی را در سیستم های ارز دیجیتال در جهت حفظ رکورد ایمن و غیر متمرکز تراکنش‌ها ایفا می‌کنند به عبارتی می‌توان گفت یکی از دلایل ایجاد بلاکچین نیز همین امر است.
تاریخچه بلاکچین
در سال 1991 استوارت هابر و اسکات استورنتا ایده ی بلاکچین را ارائه دادند و در مرحله ی اول بر روی زنجیره ای از بلاک ها کار کردند که به وسیله ی آن هیچکس نمی‌توانست بر روی این اسناد تغییراتی را ایجاد نماید. در سال 1992 آن‌ها تغییراتی در درسیستم خود ایجاد کردند که می‌توان به ترکیب سیستم بلاکچین با درخت مرکل اشاره کرد. که این امر باعث افزایش کارایی بلاکچین شد. و در نهایت در سال 2008 بلاکچین به نقطه ی عطف خود رسید.
اولین بلاکچین در سال2008 توسط فرد یا گروهی به نام ناکاموتو ایجاد شد و از آن لحظه به بعد این فناوری تکامل یافت و راه خود را به بسیاری از برنامه ها باز نمود.نخستین white paper درباره ی این سیستم در سال2009 منتشرشد و نکاتی از نحوه ی عملکرد و غیر متمرکز بودن این فناوری عنوان شد.
تاریخچه ی اصلی این فناوری به سه فاز تقسیم می‌شود:
فاز 1 تاریخچه بلاکچین
پیدایش بیت کوین
اولین کاربر فناوری بلاکچین بیت کوین است که با نام سیستم الکترونیکی همتا به همتا به افراد معرفی شد.
فاز 2 تاریخچه بلاکچین
توسعه اتریوم
در جهان امروز پیشرفت و نوآوری امری غیرقابل انکار است در این زمان فردی به نام بوترین، از جمله اولین افرادی بود که در گسترش بیت کوین مشارکت داشت و معتقد بود بیت کوین هنوز به جایگاه اصلی خود نرسیده است. در نهایت بوترین شروع به کار بر روی اتریوم نمود. اتریوم به عنوان یک بلاکچین نوین و با قابلیت های گسترده تر در سال2013 ایجاد شد. به گونه ای که تاریخچه ی بلاکچین تغییرات گسترده ای نمود و وارد دوران جدید خود گردید.
فاز 3 نسل سوم بلاکچین
توسعه و تکامل بلاکچین با وجود اتریوم و بیت کوین رشد بیشتری پیدا کرد و در سال های گذشته پروژه‌های بسیاری توانمندی های بلاکچین را دریافت نمودند. و در نهایت با افزایش تعداد معاملات سرعت معاملات نیز افزایش یافت و کارمزد ها نیز سیر صعودی پیدا کرد. با این وجود توسعه ی پروژه ها رشد شگرفی به خود گرفت و پروژه های جدید در کنار ویژگی های جدید به دنبال رفع برخی از مشکلات بیت کوین و اتریوم بودند. در این فاز با به روی کار آمدن پروژه های جدید بسیاری از مسائل و مشکلات مانند مقایس پذیری رفع شد.
نسل جدید بلاکچین را با عنوان کاردانو می‌شناسند که هدف اصلی از ایجاد آن ساده سازی ایجاد قراردادهای هوشمند و ساخت شبکه ای مقیاس پذیر می‌باشد. این شبکه بر خلاف بلاکچین و اتریوم با آینده نگری بهتری ایجاد گردید و تمرکز آن بر روی تحقیق و بررسی در مورد پروژه های اجرا شده ی قبل می‌باشد، به همین دلیل این پروژه یکی از مهم‌ترین پروژه‌ها در زمینه توسعه تکنولوژی بلاکچین است.
تفاوت پایگاه داده معمولی و بلاکچین
بلاکچین و پایگاه داده در زمینه های مختلف، تفاوت هایی با یکدیگر دارند که در این بخش به اختصار به آن می‌پردازیم:
متمرکز بودن
از جمله تفاوت های فاحش بین پایگاه داده و بلاکچین می‌توان به متمرکز و غیر متمرکز بودن آن ها اشاره کرد. در پایگاه داده به دلیل متمرکز بودن آن به عنوان بانک اطلاعاتی شناخته می‌شود. در هرصورت تمامی اطلاعات از بین می‌رود یا خراب می‌شود. کاری که یک بلاکچین انجام می‌دهد این است که اجازه می‌دهد اطلاعات نگهداری شده در آن پایگاه داده در میان چندین گره شبکه در مکان‌های مختلف پخش شوند. این ویژگی نه تنها باعث ایجاد امنیت بیشتر می‌شود، بلکه اگر فردی بخواهد رکورد ذخیره شده‌ای را تغییر دهد در بقیه گره‌ها تغییری ایجاد نمی‌شود. بنابراین از یک اتفاق بد جلوگیری می‌شود.
اختیار و کنترل
همانطور که عنوان شد، بلاکچین به صورت غیر متمرکز کار می‌کند ولی پایگاه داده متمرکز می‌باشد.عدم تمرکز در بلاکچین باعث می‌شود فعالیت آن به صورت مستقل و بی نیاز از رهبری و کنترل باشد در صورتی که این امر در پایگاه داده متفاوت است. به عبارتی، در پایگاه داده وجود یک مدیر برای کنترل و اصلاح امور و بهینه سازی امری ضروری است و بدون آن پایگاه داده نمی‌تواند کار کند. در صورتی که هیچ کدام از این ها در بلاکچین وجود ندارد.
ساختار
ساختار ها در پایگاه داده بر اساس معماری کلاینت/سرور می‌باشد. این معماری رویکردی موفق دارد و در محیط های کوچک و بزرگ کار می‌کند. در این ساختار، کلاینت‌ها به عنوان گیرنده و سرورها هم به عنوان واحد پردازش متمرکز عمل می‌کنند و این ارتباط بین مشتریان و سرور با کمک یک اتصال امن حفظ می‌گردد. در مقابل بلاکچین از معماری شبکه دفتر کل توزیع استفاده می‌کند. این شبکه به صورت همتا به همتا فعال است و هر کدام از آن ها می‌توانند با استفاده از پروتکل‌های رمز گذاری امن با یک دیگر ارتباط برقرار نمایند.
انعطاف پذیری و دست یابی به اطلاعات
ذخیره سازی و مدیریت اطلاعات در بلاکچین و پایگاه اطلاعات با یک دیگر متفاوت است. بدین صورت که در پایگاه اطلاعات، دیتا ها را می‌توان ذخیره و بازیابی نمود، همچنین در جهت حصول اطمینان از عملکرد مطلوب از برنامه ای به نام CRUD استفاده می‌شود. با کمک این برنامه می‌توان اطلاعات را پاک و در صورت لزوم با مقادیری دیگر جایگزین نمود و یه عبارتی دیگر این اطلاعات را به طور کلی تغییر داد. از طرفی دیگر در بلاکچین امکان انجام این کار وجود ندارد و دیتاها به هیچ وجه قابل تغییر نخواهند بود.
شفافیت
در بلاکچین هر فرد با داشتن ابزار و امکانات مناسب می‌تواند اطلاعات را بعد از نوشتن تایید نماید، علاوه بر آن همه تراکنش‌ها را می‌توان با داشتن یک گره شخصی یا با استفاده از کاوشگرهای زنجیره بلوکی که به هر کسی اجازه می‌دهد تراکنش‌ها را به صورت زنده مشاهده کند. هر گره دارای کپی مخصوص به خود از زنجیره است که با تایید و اضافه شدن بلوک‌های جدید به روز می‌شود و می‌توانید بیت کوین را هر کجا که می‌رود ردیابی کنید. این امر سبب شد که بلاکچین اعتماد بالای کاربران را به دست بیاورد.
از طرفی دیگر در پایگاه اطلاعات این امر، امری غیر ممکن است زیرا در پایگاه اطلاعات از شفافیت به هیچ وجه استقبال نمی‌شود و تنها مدیر می‌تواند اطلاعات را عمومی سازد و تایید نماید. ثبات در یک پارچگی و عدم تغییر اطلاعات در بلاکچین در هر شرایطی حفظ می‌شود. البته سوابق ذخیره شده در بلاکچین بیت کوین (و همچنین اکثر موارد دیگر) رمزگذاری شده است. این به این معنی است که فقط صاحب یک رکورد می‌تواند آن را رمزگشایی کند تا هویت خود را آشکار کند در نتیجه، کاربران بلاکچین می‌توانند با حفظ شفافیت ناشناس باقی بمانند. پس می‌توان گفت یکی از تفاوت های مهم این دو مورد در شفافیت دیتاها می باشد.
هزینه‌ها
در ابتدا هزینه پایگاه اطلاعات سنتی در مقابل بلاکچین هزینه ی کمتری دارد. زیرا بلاکچین به عنوان فناوری جدید می‌باشد و هنوز درحال تکمیل است و نیازمند پیاده سازی همگانی است و نمی‌تواند تنها به عنوان یک افزونه در سیستم ها باشد. ولی این موارد در پایگاه اطلاعات رخ نمی‌دهد زیرا راه اندازی آن آسان است و دیتابیس ها با اکثر فرآیندهای موجود کار می‌کنند. در نتیجه مشاغل مختلف با سرعت بیشتر و هزینه های کمتر می‌توانند سیستم های خود را راه اندازی نمایند. اما در آینده احتمال اینکه هزینه ها در بلاکچین کمتر باشد امری طبیعی به نظر می‌رسد زیرا :
- عدم نیاز به سازمان جهت مدیریت اطلاعات
- امنیت بالا در بلاکچین
- بی نیازی نسبت به وجود مدیر جهت کنترل دیتاها
سرعت و عملکرد
سرعت عملکرد در پایگاه اطلاعات نسبت به بلاکچین بیشتر است البته این نکته را نیز نباید فراموش کرد که بلاکچین به عنوان یک فناوری نوین می‌باشد و به مرور زمان سرعتش بهبود می‌یابد.
از جمله دلایل پایین بودن سرعت در بلاکچین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تایید امضا
- مکانیسم های اجماع
- شرکت پذیری اعضا
امنیت
اگرچه در پایگاه اطلاعات سیستم ها در هر لحظه در حال نظارت هستند ولی هکرها می‌توانند از حفره ها جهت دسترسی غیر قانونی به دیتاها استفاده نمایند. در بلاکچین ولی این ناهنجاری ها شناسایی می‌گردد و اطلاعات غیرقابل اعتماد تصحیح می‌شود. به عبارتی امنیت دیتا در بلاکچین بیشتر از پایگاه اطلاعات است.
ضریب خطا
برخلاف پایگاه اطلاعات،بلاکچین سیستمی مقاوم در برابر خطا می‌باشد و در صورت رخداد این مورد شبکه کارکرد خود را از دست نخواهد داد.
انواع بلاکچین
بلاکچین عمومی (Public Blockchain)
در این نوع بلاکچین محدودیتی در عضو شدن در سیستم و دسترسی وجود ندارد و افراد می‌توانند محتویات این بلاکچین‌ها را مشاهده نمایند و علاوه بر آن کاربران می‌توانند سیستم خود را به شبکه متصل نمایند و هر زمان یک بلاک جدید اضافه شود کامپیوتر نسخه ای جدید از بلاکچین که بروزرسانی شده است را دریافت نماید.
بلاکچین خصوصی (Private Blockchain)
این بلاکچین محدودیت دسترسی به اطلاعات وجود دارد و برای ثبت نام و استفاده از سیستم باید تایید صورت پذیرد.
بلاکچین کنسرسیومی (Hybrid Blockchain)
از این بلاکچین در هنگامی که سازمان هایی قصد شراکت با یک دیگر دارند کاربرد دارند و با ایجاد یک فضای مشترک می‌توانند با یک دیگر تعامل داشته باشند و اطلاعات را به اشتراک بگذارند.
بلاکچین هیبرید (Consortium Blockchain)
از ادغام بلاکچین های عمومی و خصوصی حاصل می‌شود. این بلاکچین مزایای هر دو نوع بلاکچین‌ها را دارد و معایب آن‌ها را به حداقل می‌رساند.
یک بلاکچین چگونه کار می‌کند؟
تکنولوژی بلاکچین برای اولین بار به عنواان پروژه ای تحقیقاتی در سال 1991 پیشنهاد شد. این مفهوم قبل از نخستین کاربرد گسترده ی آن بسیار ناشناس بود. و در نهایت پس از گذشت سالها این سیستم توسط ارزهای دیجیتال، برنامه های کاربردی مالی و… برای عموم مردم شناخته شد.
مزایا و معایب بلاکچین
در کنار مزایا و ویژگی های بلاکچین این سیستم دارای معایبی نیز می‌باشد در این بخش ما به بررسی مزایا و معایب این سیستم می‌پردازیم.
مزایا
- حذف دخالت و خطاهای انسانی که باعث افزایش دقت در راستی آزمایی می‌گردد.
- با حذف شخص ثالث در هزینه ها صرفه جویی می‌شود.
- شفافیت
- امنیت بالا
- راهی در جهت ایمن سازی اطلاعات افراد
معایب
- هزینه های بالا
- تراکنش های کم
- مورد استفاده قرارگرفتن در فعالیت های غیر قانونی
- ذخیره سازی اطلاعات در آن محدود است
جمع بندی پایانی
در واقع بلاکچین به صورت کلی دنیای امروز ما را تغییر داد و حرکت ما را رو به جلو بسیار سریع‌تر کرد و با استفاده از آن امکان ایجاد مشکل در سیستم به وجود بیاید بسیار کاهش یافت. امیدواریم از خواندن این مقاله لذت ببرید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و خواندن مقالات به وبلاگ پویان آی تی مراجعه نمایید.
اولین دیدگاه را اضافه کنید.