پرکاربردترین دستورات لینوکس | 50 دستور ضروری لینوکس
دستورات لینوکس یکی از ابزارهای کاربردی سیستم عامل لینوکس است که تمامی کارهای اولیه و پیشرفته را می‌توان با اجرای دستورات انجام داد. دستورات در ترمینال لینوکس اجرا می‌شوند. ترمینال یک رابط خط فرمان برای تعامل با سیستم است که شبیه به خط فرمان در سیستم عامل ویندوز (CMD) است. دستورات در لینوکس به حروف کوچک و بزرگ حساس هستند.
لینوکس یک رابط خط فرمان قدرتمند در مقایسه با سایر سیستم عامل‌ها مانند ویندوز و MacOS ارائه میدهد. از طریق ترمینال آن می‌توانیم کارهای اولیه و کارهای پیشرفته را انجام دهیم. ما می‌توانیم برخی از کارهای اساسی مانند ایجاد یک فایل، حذف یک فایل، انتقال یک فایل و غیره را انجام دهیم. همچنین می‌توانیم کارهای پیشرفته‌ای مانند کارهای اداری (از جمله نصب بسته، مدیریت کاربر)، وظایف شبکه (اتصال ssh)، وظایف امنیتی و بسیاری موارد دیگر را انجام دهیم.
ترمینال لینوکس یک ترمینال کاربر پسند است زیرا گزینه‌های پشتیبانی مختلفی را ارائه میدهد. برای باز کردن ترمینال لینوکس، کلیدهای CTRL + ALT + T را با هم فشار دهید و با فشار دادن کلید ENTER دستوری را اجرا کنید.
در این مقاله، ۵۰ دستور پرکاربرد لینوکس را با مثال‌هایشان مورد بحث قرار می‌دهیم که این دستورات برای افراد مبتدی و حرفه‌ای بسیار مفید است. اگر می‌خواهید این دستورات را اجرا کنید و تجربه کار با لینوکس را داشته باشید، می‌توانید از سرور مجازی‌های پویان آی تی استفاده کنید.
PDF دستورات لینوکس
در این PDF، ما 50 دستور کاربردی لینوکس را به طور خلاصه و مفید برای شما قرار داده‌ایم. این دستورات به شما کمک می‌کنند تا بتوانید از قدرت سیستم عامل لینوکس به بهترین نحو استفاده کنید و کارهایی مانند مدیریت فایل‌ها، نظارت بر منابع سیستم و تنظیمات شبکه را به سادگی انجام دهید. برای هر دستور توضیحاتی کوتاه و واضح ارائه شده تا درک آنها برای شما آسان‌تر باشد.
دستورات دایرکتوری لینوکس (Linux Directory Commands)
در این بخش پرکاربردترین دستورات بخش دایرکتوری لینوکس بررسی می‌شوند.
1. دستور pwd
از دستور pwd برای نمایش محل دایرکتوری فعلی استفاده می‌شود.
سینتکس:
pwd
خروجی:
2. دستور mkdir
از دستور mkdir برای ایجاد یک دایرکتوری جدید در آدرس فعلی استفاده می‌شود.
سینتکس:
mkdir
خروجی:
3. دستور rmdir
از دستور rmdir برای حذف دایرکتوری استفاده می‌شود.
سینتکس:
rmdir
خروجی:
4. دستور ls
از دستور ls برای نمایش لیستی از محتوای یک دایرکتوری استفاده می‌شود.
سینتکس:
ls
خروجی:
5. دستور cd
از دستور cd برای تغییر دایرکتوری فعلی استفاده می‌شود.
سینتکس:
cd
خروجی:
دستورات کار با فایل لینوکس (Linux File Commands)
چند مورد از پرکاربردترین دستورات کار با فایل لینوکس در این قسمت بررسی می‌شوند.
6. دستور touch
از دستور touch برای ایجاد فایل های خالی استفاده می‌شود. با یک بار اجرای آن می‌توانیم چندین فایل خالی ایجاد کنیم.
سینتکس:
touch
touch ....
خروجی:
7. دستور cat
دستور cat یک ابزار چند منظوره در سیستم لینوکس است. می‌توان از آن برای ایجاد یک فایل، نمایش محتوای فایل، کپی محتوای یک فایل در فایل دیگر و موارد دیگر استفاده کرد.
سینتکس:
cat [OPTION]... [FILE]..
برای ایجاد یک فایل، آن را به صورت زیر اجرا کنید:
cat >
// محتوای فایل را وارد کنید
بعد از اتمام کار برای ذخیره فایل، کلیدهای ” CTRL+D ” را فشار دهید. در آخر برای نمایش محتوای فایل آن را به صورت زیر اجرا کنید:
cat
خروجی:
8. دستور rm
از دستور rm برای حذف یک فایل استفاده می‌شود.
سینتکس:
rm
خروجی:
9. دستور cp
از دستور cp برای کپی کردن یک فایل یا دایرکتوری استفاده می‌شود.
سینتکس:
خط اول برای کپی کردن در همان دایرکتوری و خط دوم برای کپی کردن در مسیر متفاوت است.
cp
cp
خروجی:
10. دستور mv
از دستور mv برای انتقال یک فایل یا دایرکتوری از یک مکان، به مکان دیگر استفاده می‌شود.
سینتکس:
mv
خروجی:
11. دستور rename
از دستور rename برای تغییر نام فایل‌ها استفاده می‌شود. از آنجایی که این دستور می‌تواند تغییر نام چند فایل را انجام دهد، می‌توان از آن برای تغییر نام گروه بزرگی از فایل‌ها استفاده کرد.
سینتکس:
rename 's/old-name/new-name/' files
به عنوان مثال، برای تبدیل تمام فایل‌های متنی به فایل‌های pdf، دستور زیر را اجرا کنید:
rename 's/\.txt$/\.pdf/' *.txt
خروجی:
دستورات محتوای فایل لینوکس (Linux File Content Commands)
اگرچه با وجود ادیتورهای بصری کار با محتوای فایل‌ها در ترمینال به اندازه سابق نیاز نیست، اما می‌تواند سرعت انجام کارها را بالاتر ببرد.
12. دستور head
از دستور head برای نمایش محتوای یک فایل استفاده می‌شود و 10 خط اول یک فایل را نمایش میدهد.
سینتکس:
head
خروجی:
13. دستور tail
دستور tail شبیه دستور head است و تفاوت هر دو دستور در این است که ده خط آخر محتوای فایل را نمایش میدهد. بنابراین برای خواندن پیام خطا مفید است.
سینتکس:
tail
خروجی:
14. دستور tac
دستور tac همان طور که نامش مشخص است، برعکس دستور cat است. بنابراین محتوای فایل را به ترتیب معکوس (از خط آخر) نمایش میدهد.
سینتکس:
tac
15. دستور more
دستور more کاملا شبیه دستور cat است، زیرا برای نمایش محتوای فایل به همان روشی که دستور cat انجام میدهد استفاده می‌شود. تنها تفاوت بین هر دو دستور این است که در مورد فایل‌های بزرگ‌تر، دستور more خروجی صفحه نمایش را در یک زمان نمایش میدهد.
در دستور more، از کلیدهای زیر برای اسکرول صفحه استفاده می‌شود:
- کلید ENTER: برای پیمایش صفحه به پایین به صورت خط به خط.
- کلید Space: برای رفتن به صفحه بعد.
- کلید b: برای انتقال به صفحه قبل.
- کلید /: برای جستجوی رشته.
سینتکس:
more
خروجی:
16. دستور less
دستور less شبیه دستور more است، اما شامل برخی از ویژگی‌های اضافی مانند “تنظیم عرض و ارتفاع ترمینال” است. در مقایسه، دستور more خروجی را در عرض ترمینال قطع می‌کند.
سینتکس:
less
خروجی:
دستورات کاربر لینوکس (Linux User Commands)
برخی از دستورات مربوط به مدیریت کاربر را در این قسمت بررسی می‌کنیم.
17. دستور su
دستور su دسترسی مدیریتی را برای کاربر دیگر فراهم می‌کند و به عبارت دیگر، اجازه دسترسی ادمین را به کاربر دیگری میدهد.
سینتکس:
su
خروجی:
18. دستور id
دستور id برای نمایش شناسه کاربر (UID) و شناسه گروه (GID) استفاده می‌شود.
سینتکس:
id
خروجی:
19. دستور useradd
از دستور useradd برای افزودن یا حذف کاربر در سرور لینوکس استفاده می‌شود.
سینتکس:
useradd
خروجی:
20. دستور passwd
از دستور passwd برای ایجاد و تغییر رمز عبور یک کاربر استفاده می‌شود.
سینتکس:
passwd
خروجی:
21. دستور groupadd
از دستور groupadd برای ایجاد یک گروه کاربری استفاده می‌شود.
سینتکس:
groupadd
خروجی:
دستورات فیلتر لینوکس (Linux Filter Commands)
برخی از دستورات برای فیلتر و جداسازی قسمت‌هایی داخل فایل‌های متنی بکار می‌روند که در این قسمت بررسی می‌شوند.
22. دستور cat
از دستور cat به عنوان فیلتر نیز استفاده می‌شود.
سینتکس:
cat | cat or tac | cat or tac |. . .
خروجی:
23. دستور cut
دستور cut برای انتخاب یک ستون خاص از یک فایل استفاده می‌شود و برای این کار به آپشن‌های این دستور نیاز داریم. گزینه ‘d-‘ به عنوان جدا کننده استفاده می‌شود و این جدا کننده می‌تواند یک فاصله (‘ ‘)، یک اسلش (/)، یک خط فاصله (-) یا هر چیز دیگری باشد. و گزینه ‘f-‘ برای تعیین شماره ستون استفاده می‌شود. در نتیجه می‌توانید محتوای فایل خود را به صورت هدفمند فیلتر کنید.
سینتکس:
cut -d(delimiter) -f(columnNumber)
خروجی:
24. دستور grep
«grep» مخفف «global regular expression print» است و می‌توان گفت قدرتمندترین و مورد استفاده‌ترین فیلتر در یک سیستم لینوکس است که برای جستجوی محتوا از یک فایل مفید است.
سینتکس:
command | grep
خروجی:
25. دستور Comm
دستور «comm» برای مقایسه دو فایل استفاده می‌شود. به طور پیش فرض، سه ستون را نمایش میدهد، اول موارد غیر منطبق با فایل اول را نشان میدهد، دومی نشان دهنده مورد غیر منطبق با فایل دوم و ستون سوم موارد منطبق هر دو فایل را نشان میدهد.
سینتکس:
comm
خروجی:
26. دستور sed
دستور sed به عنوان ویرایشگر stream نیز شناخته می‌شود و برای ویرایش فایل‌ها با استفاده از یک عبارت منظم استفاده می‌شود. به طور دائم فایل‌ها را ویرایش نمی‌کند و در عوض، محتوای ویرایش شده فقط در نمایش باقی می‌ماند. بنابراین روی فایل واقعی تاثیر نمی‌گذارد.
سینتکس:
command | sed 's///'
خروجی:
27. دستور tee
دستور tee کاملا شبیه دستور cat است. تنها تفاوت بین هر دو فیلتر این است که ورودی استاندارد را روی خروجی استاندارد قرار میدهد و همچنین آنها را در یک فایل می‌نویسد.
سینتکس:
cat | tee | cat or tac | .....
خروجی:
28. دستور tr
دستور tr برای تغییرات محتوای فایل مانند تبدیل حروف کوچک به بزرگ استفاده می‌شود.
سینتکس:
command | tr
خروجی:
29. دستور uniq
دستور uniq برای تشکیل یک لیست مرتب شده استفاده می‌شود که در آن هر کلمه فقط یک بار وجود دارد.
سینتکس:
command | uniq
خروجی:
30. دستور wc
دستور wc برای شمارش خطوط، کلمات و کاراکترهای یک فایل استفاده می‌شود.
سینتکس:
command | uniq
خروجی:
31. دستور od
دستور od برای نمایش محتوای یک فایل در فرمت‌های مختلف مانند فرمت هگزا دسیمال، اکتال و اسکی استفاده می‌شود.
سینتکس:
od -b // Octal format
od -t x1 // Hexa decimal format
od -c // ASCII character format
خروجی:
32. دستور sort
دستور sort برای مرتب سازی فایل‌ها است و مرتب سازی را به ترتیب حروف الفبا انجام میدهد.
سینتکس:
sort
خروجی:
33. دستور gzip
دستور gzip برای کوتاه کردن اندازه فایل استفاده می‌شود و یک ابزار فشرده سازی است. فایل اصلی را با فایل فشرده با پسوند «gz.» جایگزین می‌کند؛ بنابراین اگر می‌خواهید فایل اصلی را هم بدون فشرده سازی در فایل‌های خود داشته باشید، باید ابتدا یک کپی از آن بسازید.
سینتکس
gzip ...
خروجی:
34. دستور gunzip
دستور gunzip برای فشرده سازی یک فایل استفاده می‌شود و به عبارت دیگر این یک عملیات معکوس از دستور gzip است.
سینتکس:
gunzip . .
خروجی:
دستورات ابزار لینوکس (Linux Utility Commands)
مجموعه ابزارهایی که می‌توان با استفاده از ترمینال به آنها دسترسی داشت، مانند تقویم و ساعت.
35. دستور find
دستور find برای یافتن یک فایل خاص در یک دایرکتوری استفاده می‌شود. همچنین از گزینه‌های مختلفی برای یافتن یک فایل مانند نام، نوع، تاریخ و موارد دیگر پشتیبانی می‌کند.
بعد از دستور find از نمادهای زیر استفاده می‌شود:
- (.): برای سرچ در دایرکتوری فعلی
- (/): برای سرچ در root
سینتکس:
find . -name "*.pdf"
خروجی:
36. دستور locate
دستور locate برای جستجوی فایل بر اساس نام فایل استفاده می‌شود و کاملا شبیه دستور find است. تفاوت این است که یک فرآیند پس زمینه‌ای است. این فایل را در پایگاه داده جستجو می‌کند، در حالی که دستور find در سیستم فایل جستجو می‌کند. بنابراین سریعتر از دستور Find است. برای یافتن فایل با دستور locates، پایگاه داده خود را به روز نگه دارید.
سینتکس:
locate
خروجی:
37. دستور date
دستور date برای نمایش تاریخ، زمان، منطقه زمانی و موارد دیگر استفاده می‌شود و استفاده از آن بسیار راحت است.
سینتکس:
date
خروجی:
38. دستور cal
از دستور cal برای نمایش تقویم ماه جاری و با برجسته شدن تاریخ فعلی استفاده می‌شود.
سینتکس:
cal
خروجی:
39. دستور sleep
دستور sleep برای نگه داشتن ترمینال در مدت زمان مشخص استفاده می‌شود.
سینتکس:
sleep
خروجی:
40. دستور time
از دستور time برای نمایش زمان اجرای دستور استفاده می‌شود.
سینتکس:
time
41. دستور zcat
دستور zcat برای نمایش فایل‌های فشرده استفاده می‌شود. این دستور فایلی را اضافه و یا کم نمی‌کند و تنها برای نمایش فایل فشرده است.
سینتکس:
zcat
خروجی:
42. دستور df
دستور df برای نمایش فضای دیسک مورد استفاده در فایل سیستم استفاده می‌شود. خروجی را مانند تعداد blockهای استفاده شده، blockهای موجود و دایرکتوری نصب شده نمایش میدهد.
سینتکس:
df
خروجی:
43. دستور mount
دستور mount برای اتصال سیستم فایل به صورت دستی استفاده می‌شود.
سینتکس:
mount -t type
خروجی:
44. دستور exit
دستور exit لینوکس برای خروج از shell فعلی استفاده می‌شود.
سینتکس:
exit
خروجی:
پس از فشردن Enter، از ترمینال خارج می‌شود.
45. دستور clear
از دستور clear لینوکس برای پاک کردن صفحه ترمینال استفاده می‌شود و برای راحتی کار می‌توان از کلیدهای ترکیبی ctrl و l استفاده کرد.
سینتکس:
clear or crtl + l
خروجی:
اگر از دستور clear استفاده کرده باشید، با فشردن Enter صفحه ترمینال پاک می‌شود، اما اگر با کلیدهای ترکیبی اقدام به این کار کرده باشید، نیازی به کلید Enter نیست.
دستورات شبکه لینوکس (Linux Networking Command)
برخی از دستورات برای مدیریت، بررسی و ارتباط با شبکه در لینوکس استفاده می‌شوند که در این قسمت بررسی می‌شوند.
46. دستور ip
دستور ip لینوکس نسخه به روز شده دستور ipconfig است و برای اختصاص یک آدرس IP، مقداردهی اولیه یک رابط، غیرفعال کردن یک interface استفاده می‌شود.
سینتکس:
ip a or ip addr
خروجی:
47. دستور ssh
دستور ssh لینوکس برای ایجاد یک اتصال از راه دور است و از طریق پروتکل ssh استفاده می‌شود.
سینتکس:
ssh user_name@host(IP/Domain_name)</p>
خروجی:
48. دستور mail
دستور mail برای ارسال ایمیل از طریق خط فرمان استفاده می‌شود.
سینتکس:
mail -s "Subject"
49. دستور ping
دستور ping برای بررسی اتصال بین دو گره (node) استفاده می‌شود؛ بنابراین می‌توانیم از اینکه سرور متصل است یا خیر، باخبر شویم.
سینتکس:
ping
خروجی:
50. دستور host
دستور host برای نمایش آدرس IP برای یک نام دامنه داده شده و بالعکس استفاده می‌شود؛ یعنی جستجوهای DNS را انجام میدهد.
سینتکس:
host
خروجی:
در آخر
ممکن است یادگیری لینوکس کمی طول بکشد اما بعد از یادگیری آن کارهای شما سریعتر پیش خواهد رفت. با استفاده از دستورات لینوکس می‌توانید کارهای اساسی را به سرعت و به طور موثر با ترمینال انجام دهید. همچنین به ویژگی‌هایی دسترسی خواهید داشت که در رابط کاربری گرافیکی در دسترس نیستند.
سوالات متداول
این سیستم عامل پایه بسیاری از سرورها، سرویسهای ابری و… است و تسلط بر دستورات آن به شما امکان میدهد کارها را سریعتر و دقیقتر انجام دهید.
قبل از کار با آن و آشنایی با دستورات و رابط کاربری آن، باید گفت بله؛ کار با ترمینال لینوکس سخت است، اما بعد از مدتی کار با این سیستم عامل، استفاده از آن دیگر سخت نخواهد بود.
منابع
- https://www.geeksforgeeks.org/linux-unix/linux-commands/
- https://www.tutorialspoint.com/unix/index.htm
اولین دیدگاه را اضافه کنید.