Web2، Web1 و Web3 چیست؟
تحول اینترنت در سه مرحله مهم شکل گرفته است: Web1 ،Web2 و Web3. اما هر یک از این مراحل دقیقا به چه معنا هستند و چه تفاوتهایی با یکدیگر دارند؟
Web1، سرآغاز دنیای اینترنت است. درست جایی که صفحات اول فقط شامل اطلاعات ایستا بودند و ارتباط یک سویهای با کاربران برقرار میکردند. این صحنه را تصور کنید که یک صفحه شخصی یا وبلاگی ساده که با ابزارهایی مانند وردپرس یا Squarespace ساخته شده، تنها برای نمایش محتوا به بازدیدکنندگان ایجاد شده است. کاربران صرفا خواننده بودند و اطلاعات را از طریق لینک (URL) با یکدیگر به اشتراک میگذاشتند.
Web2، نقطه عطفی در تجربه آنلاین است، درست جایی که اینترنت از یک شبکه اطلاعاتی به یک بستر تعاملی و اجتماعی تبدیل شد. جایی که محتوا نه تنها تولید میشد، بلکه توسط الگوریتمها هدایت و به روشهای گوناگون مانند لایک، اشتراک گذاری و کامنت، بازنشر میشد. کاربران اکنون بخشی از محتوای آنلاین بودند، نه فقط بیننده آن.
Web3، تکامل اینترنت است. یک فضای غیرمتمرکز که شفافیت و مالکیت دیجیتال را در مرکز خود قرار داده است. در این بستر، دادهها در دفترکلهای عمومی مانند بلاک چین ذخیره میشوند. در این مدل، کاربران از طریق کیف پولهای دیجیتال تعامل میکنند، نه حسابهای کاربری وابسته به شرکتهای متمرکز.
Web1: اینترنت فقط خواندنی
همانطور که بالاتر توضیح دادیم Web1، اولین نسخه از تکامل اینترنت به شمار میرود. در این زمان کاربران فقط میتوانستند بخوانند. نه از نوشتن خبری بود و نه تعامل. این نسل اولیه اینترنت از اواخر دهه 1980 تا 2005 متداول بود. دورهای که اینترنت هنوز با صدای مودم دایال آپ، صفحات ساده، و کامپیوترهای سنگین رومیزی همراه بود. خلاصه که در آن زمان اینترنت شبیه به کتابخانهای بود که محتواهای وب سایتها به صورت استاتیک در آن قرار داشتند. بدون تغییر، بدون تعامل و حتی بدون نیاز به پایگاه داده.
کاربردها و کاربران اولیه Web1
در آغاز بیشتر برای مراکز علمی و دانشگاهها طراحی شده بود. این فضا غالبا برای به اشتراک گذاری اطلاعات علمی و تحقیقات میان محققها کاربرد داشت. اما به مرور زمان عمومیتر شد. در سال 1993 تنها حدود 100 وب سایت فعال وجود داشت ولی تا پایان سال شد 6 برابر و تا سال بعد 100 برابر!
اولین برندها و شرکتها در وب 1.0
در میان وب سایتهای اولیه، نامهایی دیده میشود که هنوز هم برای ما آشنا هستند:
- Apple (1993)
- IMDb (1993)
- Amazon (1994)
- IBM (1994)
- Pizza Hut (1994)
- Microsoft (1994)
- Craigslist (1995)
- Yahoo (1995)
- Ebay (1995)
- Google (1997)
چرا وب 1.0 هنوز مهم است؟
Web1 زیربنا آن چیزی است که امروزه به عنوان اینترنت شناخته میشود. این دوره نمایانگر مسیر جهانی شدن دادهها و اطلاعات است. تفاوت اصلی Web 1.0 با نسلهای بعدی اینترنت، نبود تعامل بود. شما فقط خواننده بودید، نه مشارکت کننده. اما همین مرحله، پایه گذار اینترنت مدرن شد.

Web2: وب اجتماعی
آغاز کار Web2 را میتوان به دهه 90 نسبت داد. در این زمان بود که برخی از وب سایتهای Web1 ویژگی رسانه احتماعی را معرفی کردند و به کاربران اجازه بیان نظر، امتیاز دهی و این دست از موارد را دادند. اینترنتی که ما امروزه آن را میشناسیم و از آن استفاده میکنیم نیز Web2 است.
معایب وب 2.0: تمرکز قدرت و از بین رفتن حریم خصوصی
وب 2.0 تحولی بزرگ در دنیای اینترنت بود؛ دورانی که امکان تولید محتوا برای همه فراهم شد و تعاملات آنلاین رونق گرفت. اما پشت این ظاهر مشارکتی، مشکلات جدی پنهان بود که امروز بیش از هر زمان دیگری ملموس شدهاند. دو چالش اصلی وب 2.0 عبارتند از: تمرکز بیش از حد قدرت در دست شرکتهای بزرگ فناوری و نبود شفافیت و حریم خصوصی کافی برای کاربران.
وب رایگان، اما به چه قیمتی؟
بسیاری از خدمات محبوب اینترنتی مانند شبکههای اجتماعی، ایمیل، موتورهای جستجو و اپلیکیشنهای پرکاربرد، به ظاهر رایگان هستند. اما در واقع، بهای استفاده از این خدمات، اطلاعات شخصی شماست. شرکتهای فناوری برای کسب درآمد، رفتار آنلاین کاربران را رصد میکنند، دادههای شخصی را ذخیره مینمایند و از آنها برای فروش تبلیغات هدفمند استفاده میکنند. به همین دلیل، وقتی یک جفت کفش را آنلاین میخرید، ممکن است روزها در وب سایتها، اپلیکیشنها و حتی ایمیلتان، تبلیغات همان کفش را ببینید.
این اتفاق به واسطهی ابزارهایی مثل کوکیها، ردیابها و اسکریپتهای تحلیلی میافتد که رفتار شما را دنبال میکنند. از جستجو و کلیک گرفته تا خرید و موقعیت جغرافیایی، همه ثبت میشوند. و نکته نگران کنندهتر اینکه: کاربران معمولا نمیدانند دادههایشان دقیقا کجا میرود، چه مدتی ذخیره میشود یا با چه کسانی به اشتراک گذاشته میشود.
وب 2.0 تجربه تعامل با اینترنت را متحول کرد، اما در ازای آن، کاربران بخشی از حریم خصوصی و اختیار خود را از دست دادند. تمرکز قدرت، نبود شفافیت در استفاده از دادهها و کنترل محدود کاربران، از مهمترین چالشهای این نسل از اینترنت است. چالشهایی که اکنون راه را برای نسل جدید، یعنی وب 3.0 باز کردهاند؛ نسلی که هدف آن بازگرداندن کنترل و مالکیت دادهها به کاربران است.

Web3: آیندهای غیرمتمرکز برای اینترنت
نسل جدیدی از اینترنت است که با هدف تمرکززدایی، بازگرداندن مالکیت دادهها به کاربران و ایجاد شفافیت بیشتر شکل گرفته است. برخلاف وب 2 که در آن شرکتهای بزرگ فناوری کنترل زیرساختها و دادهها را در دست دارند، وب 3 به کاربران این امکان را میدهد که به صورت مستقیم، ایمن و مستقل در اینترنت فعالیت کنند.
فناوریهای کلیدی پشت Web3
- بلاکچین که یک پایگاه داده توزیع شده و شفاف است که امکان ثبت تراکنشها و دیگر موارد را بدون نیاز به نهاد مرکزی فراهم میکند.
- ارزدیجیتال که تراکنشها را در شبکههای غیرمتمرکز انجام میدهند.
- برنامههای غیرمتمرکز که روی شبکههای بلاکچینی اجرا میشوند و وابسته به شرکت خاصی نیستند.
مزایای اصلی وب 3
- داشتن کنترل کامل اطلاعات و داراییها
- امنیت بالا
- متن باز بودن

شباهت Web2 ،Web1 و Web3 چیست؟
در صورتی که به هر سه نسخه دقت کنید میتوانید به شباهت میان آنها دست یابید. مثل اینکه هر سه نسخه وب با رابطه میان کاربران و اطلاعات آنها سروکار دارند و برای سریعتر انجام شدن وظایفشان به اینترنت نیاز دارند.
مقایسه میان Web2 ،Web1 و Web3
در اینجا به مقایسه میان Web2 ،Web1 و Web3 میپردازیم.
تجربه کاربری
در وب 1.0 تجربه کاربری معمولا محدود و استاتیک است و کاربران به صورت فعال در ایجاد و تولید محتوا شرکت نمیکنند. ولی در وب 2.0 تجربه کاربری پویا و تعاملی با امکاناتی همچون رسانههای اجتماعی و برنامههای کاربردی بهبود یافت. همچنین امکان مشارکت فعال کاربران در ایجاد و به اشتراک گذاری محتوا وجود داشت. در وب 3.0 قدرتمندترین تجربه کاربری با استفاده از فناوریهای مانند هوش مصنوعی، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده و اینترنت اشیاء به دست آمد و کنترل بیشتر بر تجربه شخصی کاربران از طریق مالکیت دادههای شخصی و استفاده از تکنولوژیهای غیرمتمرکز ایجاد شد.
مالکیت دادهها و حریم خصوصی
وب 1.0 جمع آوری دادهها محدود و اغلب بدون هویت مشخص افراد صورت میگرفت و نگرانیهای حفظ حریم خصوصی معمولا کمتر بود. در وب 2.0 افزایش دادههای کاربر و شخصی سازی بیشتر بود و نگرانیهای مرتبط با حریم خصوصی افزایش یافت و به وجود آمدن شبکههای اجتماعی به اشتراک گذاری اطلاعات شخصی را افزایش داد. وب 3.0 نیز قدرت بیشتر در دست کاربران در مورد مالکیت دادهها و اطلاعات شخصی بود.
دسترسی به اطلاعات و تبادل مالی
در وب 1.0 دسترسی به اطلاعات محدود و اغلب از طریق پلتفرمهای مرکزی صورت میگرفت. وب 2.0 به ایجاد امکانات تجارت الکترونیکی، پرداختهای آنلاین و دسترسی به اطلاعات از راه دور میپرداخت و از واسطههای مرکزی مانند بانکها برای تسهیل تبادلات مالی استفاده میکرد. وب 3.0 نیز دسترسی به اطلاعات و تبادل مالی بدون واسطه مرکزی با استفاده از فناوری بلاکچین و قراردادهای هوشمند را فراهم و افزایش امکانات همتا به همتا و حذف نیاز به واسطههای مرکزی را ارائه میداد.
مثالهایی از Web2 ، Web1 و Web3
برخی از برنامهها و کاربردهای نمونه از هرکدام از این نسخهها به شرح زیر است.
Web1: وب سایتها و وبلاگهای شخصی
در اوایل اینترنت، Web1 به وب سایتها و وبلاگهای شخصی محدود میشود. این وب سایتها اغلب به صورت استاتیک بودند و اطلاعات ارائه شده توسط یک فرد یا سازمان در مورد خودشان یا موضوعات خاصی بود. نمونههایی از وب 1.0 شامل وب سایتهایی هستند که اطلاعات محدودی در مورد شرکتها، محصولات یا خدمات ارائه میدادند. این وب سایتها به کمک HTML و CSS ایجاد میشدند و اینترنت به عنوان یک منبع اطلاعاتی به کاربران خدمت میکرد.
Web2: پلتفرمهای رسانههای اجتماعی
Web2 توسط پلتفرمهای رسانههای اجتماعی مانند فیس بوک، توییتر و یوتیوب نمایان میشود. در این مرحله، اینترنت به یک فضای تعاملی و پویا تبدیل شد و کاربران به فعالیتهای بیشتری در ایجاد و مصرف محتوا پرداختند. نمونههای Web2 شامل پروفایلها و اشتراک گذاری محتوا در فیس بوک، توییتها و فالوورها در توییتر و اشتراک ویدیوها در یوتیوب میشوند. این پلتفرمها امکان محتوای کاربران، ارتباطات بین فردی و ایجاد جامعه آنلاین را فراهم کردند.
Web3: برنامههای غیرمتمرکز مانند اتریوم و IPFS
Web3 توسط برنامههای غیرمتمرکز مانند اتریوم و IPFS نمایان میشود. این مرحله از اینترنت به وسیله فناوری بلاکچین و قراردادهای هوشمند به کاربران امکان میدهد تا بدون وابستگی به مراکز مرکزی دادهها و تجربیات آنلاین خود را کنترل کنند. نمونههای Web3 شامل استفاده از توکنها برای مبادله ارزهای دیجیتال، ایجاد قراردادهای هوشمند برای تراکنشهای امن، و ایجاد NFTها برای مالکیت داراییهای دیجیتال میشوند.
با استفاده از اتریوم، کاربران میتوانند به طور مستقیم با یکدیگر تعامل داشته باشند و دادههای شخصی خود را در یک محیط غیرمتمرکز به اشتراک بگذارند. همچنین، IPFS به کاربران امکان میدهد تا فایلها را بدون نیاز به یک سرور مرکزی آپلود و به اشتراک بگذارند.
به دنبال یک میزبانی همیشه پایدار و پر سرعتید؟
هاست سی پنل ایران بهترین پاسخ به نیازهای شماست.
و در آخر
تحول اینترنت از وب 1 به وب 2 و اکنون به سمت وب 3، بازتابی از تکامل نیازها و انتظارات کاربران در عصر دیجیتال است. وب 1 با فراهم سازی امکان دسترسی عمومی به اطلاعات، نخستین گام را در این مسیر برداشت. سپس وب 2 با فراهم کردن بسترهایی برای تولید محتوا، تعامل اجتماعی و مشارکت کاربران، اینترنت را به فضایی تعاملی و پویاتر تبدیل کرد. اکنون، با ظهور وب 3، تمرکز بر تمرکززدایی، مالکیت فردی دادهها و افزایش شفافیت قرار گرفته است.
سوالات متداول
در حالت کلی بله؛ چون Web3 با استفاده از رمزنگاری، بلاک چین و قراردادهای هوشمند طراحی شده و به کاربران کنترل بیشتری روی دادههایشان میدهد. البته چالشهایی مثل آموزش کاربران، رابط کاربری و کلاهبرداریهای رمزارزی هم وجود دارد.
تفاوت اصلی در تعامل است. Web1 فقط خواندنی است، ولی Web2 تعاملی و مشارکتی است و کاربران میتوانند محتوا تولید کنند، لایک کنند، نظر بدهند و به اشتراک بگذارند.
منابع
- https://www.freshconsulting.com/insights/blog/whats-the-difference-between-web1-web2-and-web3
- https://brave.com/web3/versus-web1-and-web2/
به این مقاله امتیاز دهید!
میانگین امتیاز 5 / 5. تعداد رأی ها : 3
هنوز هیچ رأیی داده نشده. اولین نفر باشید!


اولین دیدگاه را اضافه کنید.