راهنمای انتخاب بین اوبونتو و دبیان: کدام یک بهتر است؟
در میان صدها توزیع موجود در دنیای لینوکس، انتخاب یک توزیع مناسب میتواند چالش برانگیز و سخت باشد. با این حال اگر دستی به سرچ داشته باشید و درباره توزیعهای لینوکس اطلاعاتی هرچند کم در اختیار داشته باشید، احتمالا نام دو توزیع دبیان و اوبونتو را از بقیه بیشتر شنیدهاید. این دو سیستم عامل نه تنها بخش عظیمی از سهم بازار سرور و دسکتاپ را در اختیار دارند، بلکه زیربنای بسیاری از توزیعهای دیگر مانند Linux Mint یا Kali Linux را نیز تشکیل میدهند.
ریشه سیستم عاملهای اوبونتو و دبیان
برای درک تفاوتها ابتدا باید رابطه این دو را بشناسیم. دبیان (Debian) که در سال 1993 تاسیس شد، یکی از قدیمیترین و پایدارترین توزیعهای لینوکس است. اوبونتو (Ubuntu) که در سال 2004 ظهور کرد، بر پایه دبیان ساخته شده است. به عبارت دیگر دبیان در این سلسله وجودی، پدر و اوبونتو فرزند آن محسوب میشود. با این حال فلسفه کلی این دو سیستم عامل جذاب تفاوت بسیاری با یکدیگر دارد.
Debian: آزادی به هر قیمتی
سیستم عامل دبیان توسط یک جامعه داوطلبانه جهانی توسعه یافته و به هیچ شرکت تجاری وابستگی ندارد. فلسفه اصلی دبیان در قرارداد اجتماعی آن نهفته شده که بر نرم افزارهای آزاد و متن باز تاکید مطلق دارد. هدف دبیان، ایجاد پایدارترین سیستم عامل ممکن است، حتی اگر به قیمت قدیمی بودن نسخههای نرم افزاری آن تمام شود.
Ubuntu: لینوکس برای انسانها
اوبونتو توسط شرکت بریتانیایی کنونیکال توسعه و پشتیبانی میشود. شعار اولیه آن “Linux for Human Beings” بود. هدف اوبونتو پر کردن شکاف بین لینوکس و کاربران عادی و روزمره است. سیستم عامل اوبونتو تلاش میکند تا جدیدترین فناوریها را با سهولت استفاده ترکیب کند و در این راه ابایی از استفاده از درایورهای انحصاری برای راحتی کاربران ندارد.
مقایسه چرخه انتشار و پایداری سیستم در اوبونتو و دبیان
یکی از کلیدیترین تفاوتهای اوبونتو و دبیان، نحوه انتشار نسخههای جدید است که تاثیر مستقیمی بر انتخاب کاربران سازمانی و برنامه نویسان دارد.
مدل انتشار دبیان
سیستم عامل Debian، دارای سه شاخه اصلی در مدلهای انتشار خود است:
- مدل پایدار (Stable): این نسخه سنگ بنای دبیان است. نرم افزارها در این نسخه بسیار قدیمی اما تست شده و بدون باگ هستند. این نسخه برای سرورهایی که Downtime پایین دارند ایده آل است.
- مدل تست (Testing): نسخهای که کاندیدای نسخه پایدار بعدی است و نرم افزارها جدیدتر هستند اما ممکن است هنوز کاملا پایدار نباشند.
- نسخه ناپایدار (Unstable): نسخهای که توسعه دهندگان از آن استفاده میکنند و پتانسیل شکستگی بالایی دارد.
مدل انتشار اوبونتو
سیستم عامل Ubuntu به دلیل سازمانی بودن، برنامه زمانی دقیقتر و قابل پیش بینیتری نسبت به دبیان دارد.
- نسخههای LTS (پشتیبانی بلندمدت): هر دوسال یکبار در ماه آوریل منتشر میشوند. این نسخهها تا 2 سال (با اشتراک Pro تا 10 سال) پشتیبانی امنیتی دریافت میکنند و برای محیطهای تولیدی استاندارد هستند.
- نسخههای Interim (موقت): هر 6 ماه یکبار منتشر میشوند و تنها 9 ماه پشتیبانی دارند. این نسخهها برای کسانی است که آخرین ویژگیها را مد نظر دارند.
اگر به ثبات مطلق نیاز دارید در این بخش Debian Stable برنده است. اگر تعادلی بین جدید بودن نرم افزار و پایداری میخواهید، Ubuntu TLS گزینه بهتری است.
مقایسه نصب و راه اندازی دبیان و اوبونتو
در دو سیستم عامل اوبونتو و دبیان، تجربه کاربری از لحظه نصب آغاز میشود و جایی که تفاوتها را میتوان به صورت آشکار مورد بررسی قرار داد دقیقا همین جا است.
نصب و راه اندازی اوبونتو
نصب کننده اوبونتو (Ubiquity و اخیرا Subiquity) یکی از سادهترین نصب کنندهها در دنیای لینوکس است. این سیستم به طور خودکار سخت افزار را شناسایی کرده و پیشنهاد نصب درایورهای انحصاری (مانند کارت گرافیک Nvidia یا Wi-Fi) و کدکهای چند رسانهای را در حین نصب میدهد. یک کاربر مبتدی میتواند در کمتر از 20 دقیقه به راحتی اوبونتو را نصب کند.
نصب و راه اندازی دبیان
به طور سنتی، نصب این سیستم عامل بسیار پیچیده و ترسناک بود. اما در نسخههای اخیر (مانند Debian 12 Bookworm)، با استفاده از نصب کنندههای گرافیکی Calamares در نسخههای Live، فرایند نصب و راه اندازی سیستم عامل Debian بسیار سادهتر شده است. تا پیش از نسخه 12، دبیان درایورهای غیر آزاد (Non-free firmware) را به دلیل فلسفه آزادی نرم افزار در فایل ISO اصلی قرار نمیداد. این موضوع باعث میشد وای فای یا گرافیک بسیاری از لپ تاپها کار نکند. خوشبختانه در دبیان 12 این سیاست تغییر کرد و اکنون درایورهای ضروری در دسترس هستند، اما همچنان اوبونتو در شناسایی سخت افزار جلوتر است.
مقایسه مدیریت بسته و نرم افزار
هر دو توزیع از فرمت بسته deb. و مدیر بسته APT استفاده میکنند، اما اکوسیستم نرم افزاری آنها متفاوت است.
مخازن و PPA
دبیان در بخش مخازن (Repositories) بسیار سختگیر است. مخازن رسمی این سیستم عامل فقط شامل نرم افزارهایی هستند که با قوانین سخت گیرانه DFSG سازگارند. این یعنی نرم افزارهای تجاری یا جدیدترین نسخهها به سختی در دبیان پیدا میشوند. اوبونتو علاوه بر مخازن رسمی، از PPA پشتیبانی میکند. PPAها به توسعه دهندگان اجازه میدهند مخازن شخصی بسازند. این یعنی اگر میخواهید آخرین نسخه یک نرم افزار خاص را نصب کنید، در اوبونتو با افزودن یک PPA یا همان Personal Package Archives به راحتی امکان پذیر است، در حالی که در دبیان ممکن است نیاز به کامپایل کد منبع داشته باشید.
جنگ Snap و Flatpak
شرکت سازنده اوبونتو، کنونیکال به شدت روی فرمت بسته بندی جهانی خود به نام Snap تمرکز دارد و اسنپها تمام وابستگیهای نرم افزار را درون خود دارند و ایزوله هستند. Ubuntu به صورت پیش فرض بسیاری از برنامهها را به صورت Snap نصب میکند. اگرچه اسنپها نصب را آسان میکنند، اما کندتر اجرا میشوند و حجم بیشتری دارند که مورد انتقاد برخی کاربران حرفهای نیز هست.
دبیان هیچ اجباری برای استفاده از Snap ندارد. کاربران دبیان معمولا بستههای بومی deb. را ترجیح میدهند و اگر به بستههای ایزوله نیاز داشته باشند، اغلب به سراغ Flatpak میروند که جامعه محورتر و سبکتر از Snap هستند.
بررسی عملکرد و منابع سیستم اوبونتو و دبیان
مهمترین بخش سیستم عاملها بخش عملکرد آنهاست. در ادامه مقایسه سیستم عامل اوبونتو و دبیان در عملکرد و منابع سیستم را بررسی میکنیم.
عملکرد دبیان
Debian به صورت پیش فرض با حداقل نرم افزارهای ممکن نصب میشود. هیچ نرم افزار اضافی یا به اصطلاح Bloatware در آن وجود ندارد. این باعث میشود سیستم عامل دبیان حافظه رم و پردازنده کمتری مصرف کند. برای سیستمهای قدیمی یا سرورهایی که باید حداکثر بازدهی را داشته باشند، این سیستم عامل ایده آل است.
عملکرد اوبونتو
سیستم عامل Ubuntu با هدف ارائه یک تجربه کامل دسکتاپ عرضه میشود. بنابراین سرویسهای پس زمینه، تمهای گرافیکی سنگین و ابزارهای پیش فرض زیادی دارد. این موضوع باعث مصرف بیشتر منابع میشود. البته نسخههای سرور اوبونتو بسیار سبک هستند، اما نسخه دسکتاپ آن نسبت به دبیان سنگینتر است.
تجربه پایداری و سرعت با سرورهای اختصاصی ما
چه پایداری تزلزل ناپذیر دبیان را انتخاب کنید و چه اکوسیستم مدرن اوبونتو؛
زیرساختهای ما با حافظههای NVMe و آپتایم تضمین شده، بهترین میزبان برای پروژههای حرفهای شماست.
بررسی جامعه کاربری و پشتیبانی
از لحاظ جامعه کاربری و پشتیبانی میتوانیم آن را به دو دسته تقسیم کنیم:
- پشتیبانی تجاری: اگر شما یک کسب و کار بزرگ هستید و نیاز دارید در صورت بروز مشکل با کسی تماس بگیرید، اوبونتو با فاصله بسیار برای شما مناسبتر است. شرکت Canonical پشتیبانی تجاری گستردهای ارائه میدهد. دبیان چنین پشتیبانی رسمی شرکتی ندارد و باید به مشاوران مستقل تکیه کنید.
- پشتیبانی جامعه: هر دو دارای جوامع کاربری عظیمی هستند. Wiki دبیان یکی از دقیقترین و فنیترین مستندات در دنیای لینوکس است. از سوی دیگر، فرومها و سایتهای پرسش و پاسخ مانند AskUbuntu برای اوبونتو بسیار فعال هستند و تقریبا برای هر مشکلی که در اوبونتو با آن روبرو شوید، یک راه حل آماده در اینترنت وجود دارد.
مقایسه امنیت اوبونتو و دبیان
یکی دیگر از بخشهای مهم دیگر در مقایسه Ubuntu و Debian، امنیت این دو سیستم عامل محبوب است. هر دو توزیع امنیت بسیار بالایی دارند:
- دبیان: به دلیل استفاده از بستههای قدیمیتر و تست شده، سطح حمله کمتری دارد و باگهای امنیتی کمتری نیز در نسخههای پایدار آن دیده میشود.
- اوبونتو: از ابزارهایی مانند AppArmor به صورت پیش فرض و پیکربندی شده استفاده میکند که امنیت برنامهها را بالاتر میبرد. همچنین تیم امنیتی شرکت کنونیکال بسیار سریع آپدیتهای امنیتی را برای نسخههای TLS منتشر میکنند.
جدول مقایسه اوبونتو و دبیان
در بخشهای بالا این دو سیستم عامل را از وجوه مختلف مورد بررسی قرار دادیم. در ادامه جدولی خلاصه از آنچه گفتیم برای مقایسه دبیان و اوبونتو قرار دادهایم:
| ویژگی / فاکتور | Debian (دبیان) | Ubuntu (اوبونتو) |
|---|---|---|
| حامی و توسعه دهنده | جامعه داوطلبانه جهانی (Community) | شرکت Canonical Ltd |
| فلسفه اصلی | آزادی نرم افزار و پایداری مطلق (The Universal OS) | لینوکس برای انسانها (کاربرپسند بودن) |
| چرخه انتشار | Stable: هر ۲ سال (نامنظم) Testing/Sid: غلطان (Rolling) | LTS: هر ۲ سال (منظم) Interim: هر ۶ ماه |
| فرایند نصب | نیاز به دانش فنی متوسط (بهبود یافته در نسخه ۱۲) | بسیار آسان و گرافیکی (Next-Next-Finish) |
| نرم افزارهای پیش فرض | حداقلی (Minimal). کاربر خودش انتخاب میکند چه نصب شود. | کامل (Bloat). شامل آفیس، پلیرها، ابزارها و غیره. |
| مدیریت بسته (Package) | APT + .deb (تمرکز بر بستههای بومی) | APT + .deb + Snap (تمرکز شدید بر فروشگاه Snap) |
| پشتیبانی از سخت افزار | فقط درایورهای آزاد (مگر نسخه Non-free را دانلود کنید) | عالی. نصب خودکار درایورهای انحصاری (Nvidia, Wifi) |
| تازیگی نرمافزارها | قدیمی اما بسیار تست شده (در نسخه Stable) | نسبتا جدید (بسیار جدید در نسخههای موقت) |
| محیط دسکتاپ (Default) | پشتیبانی از همه (GNOME, KDE, XFCE) به صورت خام | GNOME شخصی سازی شده (با ظاهر مدرن و داک کناری) |
| پایداری سرور | افسانهای (مناسب زیرساختهای حیاتی) | بسیار خوب (در نسخههای LTS) |
| گیمینگ (Gaming) | نیازمند پیکربندی دستی Steam و درایورها | پشتیبانی عالی و پیش فرض از Steam و Proton |
| مناسب برای… | مدیران سیستم، سرورها، سیستمهای قدیمی، حرفهایها | مبتدیان، برنامه نویسان وب، لپ تاپهای جدید، شرکتها |
نتیجه گیری: اوبونتو بهتر است یا دبیان؟
انتخاب نهایی میان اوبونتو و دبیان بیش از آنکه نبردی بر سر برتری فنی باشد، تصمیمی استراتژیک مبتنی بر نیازهای کاربری، سطح دانش فنی و فلسفه کاری شماست. اگر اولویت اصلی شما در اختیار داشتن سیستمی با پایداری تزلزل ناپذیر، امنیت حداکثریو وفاداری کامل به اصول نرم افزار آزاد است و مشکلی با صرف زمان برای پیکربندیهای دستی ندارید، دبیان همان دژ مستحکمی است که به دنبال آن هستید.
در سوی دیگر این میدان، اگر به دنبال یک تجربه مدرن، روان و آماده به کار هستید و ترجیح میدهید سیستم عامل به جای ایجاد چالشهای فنی، بستری سریع برای انجام کارهایتان فراهم کند، اوبونتو پاسخ هوشمندانهتری برای شما خواهد بود.
سوالات متداول
بله سیستم عامل Ubuntu بر اساس شاخه و مدل Unstable دبیان ساخته شده است. بستهها از دبیان گرفته شده و توسط کنونیکال برای استفاده راحتتر بهینه میشوند.
فایلهای deb. معمولا سازگار هستند، اما همیشه اینگونه نیست. به دلیل تفاوت در نسخههای کتابخانهها، نصب مستقیم بسته اوبونتو بر روی دبیان ممکن است باعث ایجاد تداخل شود.
برای سرورهایی که یکبار تنظیم میشوند و سالها باید کار کنند، دبیان به دلیل پایداری و سبکی بهتر است. اما برای سرورهایی که نیاز به اجرای جدیدترین استکهای نرم افزاری وب یا هوش مصنوعی دارند، اوبونتو به دلیل به روزتر بودن مخازن و پشتیبانی وسیعتر، گزینه محبوبتری است.
اوبونتو به دلیل پشتیبانی بهتر از درایورهای انحصاری GPU و سازگاری بالا با پلتفرمهایی مانند Steam، تجربه گیمینگ روانتری را بدون دردسر ارائه میدهد.
منابع
- https://www.horizoniq.com/blog/debian-vs-ubuntu/
اولین دیدگاه را اضافه کنید.