توسعه نرم افزاری Agile چیست؟

در حال حاضر افراد از برنامه‌ها و نرم افزارهای متعددی در راستای انجام کارهای مختلفشان از سفارش غذا گرفته تا خیلی موارد دیگر استفاده می‌کنند. به تبع ایجاد این نرم افزارها و برنامه به شکل کامل و مناسب نیازمند نیروهای ماهر، زمان و هزینه‌های بالایی است. در راستای توسعه نرم افزارها از ابزار و وسایل زیادی استفاده می‌شود. یکی از این ابزار Agile است. در این محتوا قصد داریم تا به توضیح درباره توسعه نرم افزاری Agile و نحوه عملکرد آن بپردازیم. پس تا انتها همراه ما باشید.

Agile چیست؟

توسعه نرم افزاری Agile عبارت است از یک روش مدیریت پروژه که به افراد و تعاملات میان آن‌ها بیش‌تر از فرایندها و ابزار اهمیت می‌دهد. این روش نخستین بار در سال 2001 منتشر شد. این توسعه دارای چهار ارزش و دوازده اصل کلیدی به عنوان راهنمای توسعه نرم‌افزار Agile می‌باشد. چهار ارزش اصلی توسعه Agile شامل موارد زیر هستند.

1. تأکید بالا بر اهمیت تعاملات میان افراد نسبت به پیروی از فرایندها و ابزار.
2. تلاش بر ارائه نرم افزارهای کاربردی و مناسب به مشتریان به جای ارائه یک سری مستندات گسترده.
3. تمرکز بر حفظ مشتریان و داشتن آن‌ها به عنوان بخشی از تیم توسعه و تلاش در راستای رفع نیازهای آن‌ها.
4. انعطاف پذیری و تطبیق پذیری بالا نسبت به شرایط و تغییرات مختلف.

دوازده اصل توسعه Agile

در این بخش به توضیح درباره این اصول دوازده‌گانه می‌پردازیم.

1. اولویت با رضایت مشتری آن هم به وسیله تحویل سریع نرم افزارهای کاربردی و مفید برای جلب رضایت آن‌ها است.
2. انعطاف پذیری بالا نسبت به تغییرات حتی اگر در آخرین مراحل توسعه باشد و تعبیر آن به عنوان فرصتی برای بهبود محصولات.
3. تحویل نرم افزارها در کوتاه‌ترین زمان ممکن.
4. تعامل روزانه میان توسعه دهندگان و افراد در کسب و کارها.
5. تشکیل تیم‌های با انگیزه بالا و اعتماد به آن‌ها.
6. داشتن ارتباطات و گفتگوهای رودررو در راستای انتقال اطلاعات به تیم توسعه.
7. نرم‌افزار کاربردی اصلی‌ترین معیار پیشرفت پروژه به حساب می‌آید و پیشرفت پروژه با توجه به میزان تحویل نرم‌افزار کاربردی اندازه‌گیری می‌شود.
8. داشتن یک توسعه پایدار با سرعتی ثابت که بتوانند آن روند سرعت و پیشرفت را حفظ نمایند.
9. توجه مداوم به برتری فنی و داشتن طراحی خوب که می‌تواند سرعت رشد و بهبود کیفیت را افزایش دهد.
10. سادگی و چشم پوشی از کارهای بی دلیل و بی ارزش.
11. اعضای تیم بایستی خود را سازماندهی کرده و مسئولیت کار خود را بر عهده بگیرند تا بتوانند به نتایج مطلوبی دست یابند.
12. بازنگری در عملکردها برای بهبود کارایی.

نحوه عملکرد توسعه نرم افزاری Agile

عملکرد این توسعه را می‌توان به چند بخش کوچک تقسیم کرد. در اینجا به توضیح درباره مراحل مختلف این توسعه می‌پردازیم.

1. مرحله آماده سازی: در این مرحله صاحب محصول آن دسته از ویژگی‌ها و قابلیت‌هایی را که می‌خواهد محصولش داشته باشد را در نظر می‌گیرد و تیم توسعه بررسی می‌کند که ایجاد هرکدام از این ویژگی‌ها چقدر زمان خواهد برد.
2. برنامه ریزی اسپرینت: عبارت است از یک دوره زمانی مشخص شده که تیم توسعه تلاش می‌کند در آن بازه زمانی به یک هدف خاص دسترسی پیدا کند و همچنین بررسی می‌کند که کدام یک از  کارها را می‌تواند در کمترین زمان ممکن به انجام برساند.
3. اسپرینت: در این بخش تیم به انجام و تکمیل وظایف و کارهای برنامه‌ریزی‌شده می‌پردازد و یا حتی ممکن است روی مسائل جدیدتری متمرکز شود و درنهایت تیم توسعه باید تمام ویژگی‌های موجود در بک لاگ اسپرینت را تکمیل کرده باشد.
4. بازبینی  اسپرینت: در پایان هر اسپرینت، تیم نتایج کار را به مشتریان و سایر ذی‌نفعان نمایش می‌دهند و بازخورد دریافت می‌کنند.
5. بازنگری اسپرینت: تیم در جلسه‌ای بازنگری می‌کند که چه کارهایی به خوبی انجام شده و چه کارهایی نیاز به بهبود دارند. این جلسه به منظور بهبود فرایندها و افزایش کارایی تیم برگزار می‌شود.

مزایای روش توسعه Agile

این توسعه دارای مزایای زیادی است که در اینجا به توضیح درباره برخی از ویژگی‌های آن می‌پردازیم.

•  انعطاف پذیری بالا: این روش نسبت به دیگر روش‌های مدیریت پروژه از انعطاف بالاتری برخوردار است و تیم‌های توسعه به وسیله آن می‌توانند تغییرات را به آسانی انجام دهند.
• بهبود ارتباطات: استفاده از Agile می‌تواند روند برقراری ارتباط میان تیم‌های توسعه و صاحبان محصولات را بهبود بخشد و تمرکز بیشتری روی همکاری و بازخورد داشته باشد.
• کم ریسک بودن: این توسعه با تقسیم پروژه‌های پیچیده به بخش‌های کوچک‌تر میزان تمرکز بر انجام وظایف در هر بخش را بالا برده و ریسک و خطرات را تا حد زیادی کم می‌کند.
• افزایش رضایت مشتری: ازآنجا که مشتریان در مسیر توسعه حضور دارند و می‌توانند در هر مرحله نظرات خود را بیان کنند می‌تواند منجر به رضایت آن‌ها شود.

معایب روش توسعه Agile

در کنار مزایای توضیح داده شده معایبی نیز وجود دارد. مثل:

1. محدودیت در  کنترل: ازآنجایی‌که Agile انعطاف پذیری بالایی دارد طبیعتاً داشتن کنترل بالا بر روی آن می‌تواند دردسرساز باشد.
2. نبود مستندات: ازآنجا که این توسعه مستندات خیلی کمی نسبت به دیگر روش‌های توسعه دارد می‌تواند یک مشکل برای پروژه‌هایی باشد که نیاز به مستندات گسترده دارند.
3. زمان بر بودن: Agile نسبت به دیگر پروژه‌ها به زمان بیشتری برای مدیریت پروژه نیاز دارد.

انواع متدهای مختلف توسعه نرم افزاری Agile

در این بخش قصد داریم تا به معرفی پرکاربردترین روش های توسعه Agile بپردازیم.

• Scrum (اسکرام)

از جمله فریمورک‎های سبک Agile به حساب می‌آید که مدیران در راستای کنترل پروژه‌های تکراری و افزایشی می‌توانند از آن استفاده نمایند. این چارچوب برای توسعه و تحویل محصولات پیچیده، به خصوص در زمینه فناوری اطلاعات، طراحی شده است. اسکرام به تیم‌ها کمک می‌کند تا به صورت تعاملی، افزایشی و تکراری کار کنند. این چارچوب در تلاش است تا با فراهم کردن یک چارچوب مشخص، امکان انعطاف‌پذیری، همکاری بهتر و تحویل سریع‌تر و مداوم محصولات با کیفیت را فراهم کند.

•  Lean software development(توسعه نرم افزار ناب)

از جمله روش‌های توسعه نرم افزار است که  هدف اصلی آن، حذف اتلاف‌ها و افزایش کارایی در فرایند توسعه نرم‌افزار است. این توسعه بر بازخورد سریع و قابل اعتماد بین مشتریان و برنامه نویسان در راستای ارائه گردش کار توسعه سریع و کارآمد متمرکز است. در این روش از کاربران خواسته می‌شود تا تنها ویژگی‌های ارزشمند را برای سیستم خود انتخاب و آن‌ها را اولویت بندی و در دسته‌های کوچک‌تر ارائه دهند.

• Extreme programming (برنامه نویسی افراطی)

این روش بر سرعت و همچنین تحویل مداوم متمرکز است و در تلاش است تا میزان مشارکت های مشتریان، حلقه های بازخورد، کارهای تیمی و این دست از موارد را افزایش و ترویج دهد. Extreme Programming در دهه 1990 توسط کنت بک (Kent Beck) معرفی شد و به عنوان یکی از رویکردهای چابک (Agile) شناخته می‌شود. این روش با تمرکز بر تعاملات انسانی، تحویل سریع و بازخورد مداوم، سعی دارد تا توسعه نرم‌افزار را بهبود بخشد.

• Crystal (کریستال)

این متد توسط دکتر آلیستر کاکبرن معرفی و بر شیوه‌های همکاری متمرکز است. این متد ویژگی‌های زیادی دارد که برای مثال می‌توان به انعطاف پذیری بالای آن، سازگاری بالا، دوری از نوشتن مستندات طولانی و غیر ضروری و این دست از موارد اشاره کرد. کریستال دارای انواع مختلفی است که هر کدام برای نوع خاصی از پروژه‌ها مناسب هستند. مانند کریستال شفاف (Crystal Clear)، کریستال زرد (Crystal Yellow)، کریستال نارنجی (Crystal Orange) و غیره. هر کدام از این نسخه‌ها بر اساس پیچیدگی پروژه و اندازه تیم انتخاب می‌شوند.

• Kanban (کانبان)

از جمله ابزارهای ساده در راستای مدیریت پروژه‌ها به حساب می‌آید که این امکان را برای تیم‌های مختلف فراهم می‌کند تا بتوانند روند رشد و یا نزول و هرآنچه ممکن است رخ دهد را مشاهده نمایند. استفاده از این روش مزایای زیادی را برای مدیران به همراه دارد که برای مثال می‌توان به شفافیت اشاره کرد. به این معنی که مدیر به راحتی می‌بیند چه وظایفی به افراد محول شده است و چه کارهایی با ید به صورت کامل انجام شوند تا پیشرفت حاصل گردد.

• Feature-driven development (توسعه مبتنی بر ویژگی)

از جمله فریمورک‌های Agile به حساب می‌آیند که بر توسعه و تحویل ویژگی‌ها و قابل استفاده بودن برای کاربران متمرکز است. FDD پروژه‌ها را به پنج فعالیت اساسی تقسیم می‌کند که به شرح زیر است.

1. ایجاد یک مدل کلی.
2. ساخت لیست ویژگی.
3. برنامه ریزی بر اساس ویژگی.
4. طراحی بر اساس ویژگی.
5. و در نهایت ساخت بر اساس ویژگی.

و در آخر

توسعه Agile از جمله رویکردهای متداول در راستای مدیریت و پروژه‌های نرم افزاری به حساب می‌آید که مبتنی بر انعطاف پذیری بالا، تحویل سریع کارها و همچنین همکاری نزدیک میان تیم‌ها و مشتریان است. در این توسعه روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌توان به اسکرام (Scrum)، توسعه مبتنی بر ویژگی (FDD)، برنامه‌نویسی افراطی (XP) و کریستال (Crystal) اشاره کرد. هر کدام از این روش‌ها ویژگی‌ها و فرایندهای خاص خود را دارند، اما همه بر همکاری تیمی، بازخورد مکرر و تحویل مداوم نرم‌افزار تأکید می‌کنند. استفاده از توسعه Agile مزایای زیادی را برای افراد و تیم‌ها به همراه دارد که برای مثال می‌توان به افزایش سرعت تحویل، انعطاف‌پذیری در برابر تغییرات نیازمندی‌ها و بهبود کیفیت نرم‌افزار از طریق بازخورد مستمر اشاره کرد.