PaaS چیست؟ معرفی جامع این سرویس قدرتمند
تا به حال به این فکر کرده‌اید که چگونه بدون خریدن تجهیزات سنگین سخت افزاری و نرم افزاری، می‌توان اپلیکیشن‌های جدید طراحی و توسعه داد؟ در اینجاست که مدل PaaS یا همان پلتفرم به عنوان سرویس وارد میدان می‌شود. PaaS یک مدل محاسبات ابری است که در آن یک ارائه‌دهنده شخص ثالث، ابزارهای سخت افزاری و نرم افزاری مورد نیاز کاربران را از طریق اینترنت در اختیارشان قرار میدهد. این ابزارها معمولا برای توسعه اپلیکیشن‌ها استفاده می‌شوند.
نکته جالب این است که ارائه‌دهنده PaaS همه سخت افزارها و نرم افزارهای مربوطه را روی زیر ساخت خودش میزبانی میکند. به چه معنا؟ به این معنا که دیگر نیازی نیست خودتان ابزارها و سیستم‌ها را در محل کار نصب کنید، تا بتوانید اپلیکیشن جدیدی راه اندازی کنید.
PaaS چگونه کار میکند؟
احتمالا می‌دانید که این سرویس قرار نیست کل زیر ساخت فناوری اطلاعات یک شرکت را جایگزین کند، بلکه به عنوان یک ابزار مکمل عمل میکند. اما دقیقا چگونه عمل میکند؟ PaaS از طریق زیرساخت میزبانی شده ارائه‌دهندگان خدمات ابری در دسترس قرار می‌گیرد. کاربران اغلب از طریق یک مرورگر وب به این خدمات دسترسی پیدا می‌کنند. این مدل می‌تواند در محیط‌های ابری عمومی، خصوصی یا هیبریدی ارائه شود و خدمات مختلفی مثل میزبانی اپلیکیشن و توسعه جاوا را ممکن می‌سازد.
اما این تازه آغاز ماجرا است! این پلتفرم امکانات گسترده‌ای برای تیم‌های توسعه فراهم میکند، از جمله:
- همکاری تیم‌های توسعه: تصور کنید چندین توسعه‌دهنده می‌توانند به طور همزمان روی یک پروژه کار کنند، بدون اینکه نگران تنظیمات سخت افزاری باشند.
- طراحی و توسعه اپلیکیشن: ابزارهایی دارد که فرآیند توسعه را ساده و آسان می‌کنند.
- تست و راه اندازی اپلیکیشن: با این سرویس نیازی نیست برای تست و راه اندازی زیر ساخت جداگانه تهیه کنید.
- یکپارچگی سرویسهای وب: ادغام خدمات وب مختلف به آسانی قابل انجام خواهد بود.
- امنیت اطلاعات: ارائه‌دهندگان PaaS معمولا لایه‌های امنیتی قدرتمندی برای محافظت از اطلاعات ارائه می‌دهند.
- یکپارچگی پایگاه داده: دسترسی و کار با پایگاه داده نیز به سادگی ممکن می‌شود.
اما موضوع هزینه چه می‌شود؟ اکثر ارائه‌دهندگان این پلتفرم، از مدل پرداخت به ازای مصرف، استفاده می‌کنند. یعنی هر چقدر از خدمات استفاده کنید همان قدر هزینه باید پرداخت کنید. البته بعضی از شرکت‌ها گزینه‌ای برای پرداخت حق اشتراک ثابت ماهانه نیز دارند.
مزایای PaaS
حال که متوجه شدیم این سرویس چیست و چگونه کار میکند وقت آن است تا مزایا و معایب آن را با هم بررسی کنیم:
- سادگی و راحتی برای کاربران: مزیت اصلی این سرویس، سادگی و راحتی استفاده از آن است. ارائه‌دهندگان، بیشتر زیرساخت‌ها و خدمات IT را تامین میکند که کاربران می‌توانند از هر جایی و از طریق مرورگر وب به آن دسترسی داشته باشند. این مدل به کسب‌وکارها این امکان را میدهد که هزینه‌های مربوط به سخت افزار و نرم افزارهای محلی را کنار بگذارند. در واقع، سرویس PaaS مسئولیت تامین، مدیریت و به‌روزرسانی ابزارهای کلیدی را از تیم داخلی IT به ارائه‌دهنده این پلتفرم منتقل میکند.
- مدیریت توسعه نرم افزار: بسیاری از محصولات این سرویس برای توسعه نرم افزار طراحی شده‌اند. این پلتفرم‌ها زیرساخت‌های پردازش و ذخیره‌سازی، همچنین خدماتی مانند ویرایش متن، مدیریت نسخه، کامپایل و تست را فراهم می‌کنند. این به توسعهدهندگان کمک میکند تا نرم افزار جدید را سریع‌تر و کارآمدتر بسازند. همچنین، این محصولات می‌توانند به تیم‌های توسعه کمک کنند تا به طور مشترک کار کنند، حتی اگر در مکان‌های فیزیکی مختلف باشند.
- پنهان‌سازی زیرساخت از کاربران: معماری‌های سرویس PaaS زیرساخت‌های پایه‌ای خود را از توسعهدهندگان و کاربران مخفی می‌کنند. به همین دلیل، این مدل مشابه محاسبات بدون سرور (Serverless) و معماری‌های عملکرد به عنوان سرویس است. به این معنی که ارائه‌دهنده خدمات ابری مدیریت و اجرای سرور و توزیع منابع را به عهده دارد.
معایب PaaS
این سرویس هم مانند هر سرویس دیگری در کنار مزایا، معایبی هم دارد که در ادامه بررسی خواهیم کرد:
- دسترس‌پذیری و پایداری سرویس: یکی از معایب این پلتفرم می‌تواند مشکلات دسترس‌پذیری یا پایداری سرویس باشد. اگر ارائه‌دهنده سرویس با اختلال در زیرساخت یا خرابی مواجه شود، این ممکن است به مشتریان آسیب بزند و باعث وقفه‌های پرهزینه در بهره‌وری شود. البته، ارائه‌دهندگان معمولا سطح بالایی از دسترس‌پذیری را تضمین می‌کنند، ولی این موضوع تحت تاثیر توافقنامه سطح سرویس (SLA) ارائه‌دهنده قرار دارد.
- قفل شدن با فروشنده (Vendor lock-in): یکی دیگر از نگرانی‌های معمول در استفاده از این سرویس، قفل شدن با فروشنده است. کاربران نمی‌توانند به راحتی بسیاری از خدمات و داده‌های خود را از یک پلتفرم به پلتفرم دیگری منتقل کنند. به همین دلیل، هنگام انتخاب یک ارائه‌دهنده PaaS، کاربران باید ریسک‌های مربوط به وقفه‌های سرویس و قفل شدن با فروشنده را در نظر داشته باشند.
- تغییرات داخلی در این پلتفرم: تغییرات داخلی در پلتفرم‌های PaaS نیز ممکن است مسئله‌ساز باشد. مثلا اگر یک ارائه‌دهنده تصمیم بگیرد که یک زبان برنامه‌نویسی خاص را دیگر پشتیبانی نکند. مجموعه‌ای از ابزارهای توسعه جدیدی را ارائه دهد یا حتی برخی از اجزای پلتفرم را متوقف کند، این تغییرات می‌تواند برای کاربران چالش‌برانگیز و مخرب باشد. بنابراین، کاربران باید نقشه راه خدمات ارائه‌دهنده را دنبال کنند تا بدانند که این تغییرات چطور ممکن است بر محیط و قابلیت‌های آنها تاثیر بگذارد.
تفاوت‌های PaaS، IaaS و SaaS چیست؟
این سرویس یکی از 3 دسته اصلی خدمات محاسبات ابری است. دو دسته دیگر شامل IaaS (زیرساخت به عنوان سرویس) و SaaS (نرمافزار به عنوان سرویس) می‌شوند. حال بیاید ببینیم که هر کدام چه ویژگی‌هایی دارند و چه تفاوتی با هم دارند.
IaaS (زیرساخت به عنوان سرویس)
در IaaS یک ارائه‌دهنده سرویس، زیر ساخت‌های پایه‌ای مانند محاسبات، ذخیره‌سازی و شبکه را همراه با هایپروایزر (لایه مجازی‌سازی) ارائه میدهد. کاربران باید خودشان ماشین‌های مجازی (VMs) یا کانتینرها را بسازند، سیستم‌عامل‌ها را نصب کنند، اپلیکیشن‌ها و داده‌ها را پشتیبانی کنند و مدیریت همه این‌ها را به عهده بگیرند. به عبارت ساده‌تر، IaaS به شما ابزارها و منابع زیرساختی میدهد، اما شما مسئول ساخت و مدیریت بقیه چیزها هستید.
PaaS (پلتفرم به عنوان سرویس)
این پلتفرم نسبت به IaaS، لایه‌های بیشتری از زیرساخت نرم افزار را ارائه میدهد. این پلتفرم‌ها معمولا سیستم عامل‌ها، نرم افزارهای میانه (مثل پایگاه داده‌ها) و دیگر محیط‌های اجرایی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. به عبارت دیگر، PaaS یک پلتفرم کامل برای انجام وظایف پیچیده‌تر فراهم می‌آورد، مثل توسعه و آزمایش نرم افزار.
SaaS (نرم افزار به عنوان سرویس)
در SaaS، یک ارائه‌دهنده سرویس تمام زیر ساخت نرم افزارها را به شما میدهد. یعنی کاربران وارد سیستم می‌شوند و از یک اپلیکیشن کامل که کاملا روی زیر ساخت ارائه‌دهنده اجرا می‌شود، استفاده می‌کنند. در این مدل، نیاز به خرید یا مدیریت اپلیکیشن‌ها در محل ندارید. همچنین، تمام منابع IT زیرساخت توسط ارائه‌دهنده مدیریت می‌شود و کاربران فقط داده‌های تولیدی توسط اپلیکیشن را کنترل می‌کنند.
تفاوت PaaS و SaaS
بین این 2 گزینه تفاوت می‌تواند کمی مبهم باشد، چون هر دو مدل به شما دسترسی به خدمات مبتنی بر محیط ابری را می‌دهند، اما تفاوت اصلی در این است که PaaS ابزارهای لازم برای ساخت و مدیریت اپلیکیشن‌ها را به شما میدهد، در حالی که SaaS یک اپلیکیشن آماده برای استفاده را در اختیار شما قرار میدهد.
- در SaaS، شما به یک اپلیکیشن تکمیل‌شده دسترسی دارید. این می‌تواند یک نرم افزار حسابداری، منابع انسانی یا سایر اپلیکیشن‌های کسب‌وکاری باشد که به طور کامل روی زیرساخت‌های ارائه‌دهنده میزبانی می‌شود. با این کار، کسب‌وکار دیگر نیازی به خرید، راه اندازی و نگهداری آن اپلیکیشن بهصورت محلی ندارد.
- در PaaS، شما به مجموعه‌ای از ابزارها و اپلیکیشن‌ها دسترسی دارید که برای انجام کارهای پیچیده مرتبط با یکدیگر، مانند توسعه نرم افزار، طراحی شده‌اند. این پلتفرم‌ها به شما کمک می‌کنند تا اپلیکیشن‌های خودتان را بسازید، آزمایش و مدیریت کنید.
تفاوت PaaS و IaaS
IaaS زیرساخت‌های پایه‌ای مانند سرورها، فضای ذخیره‌سازی و شبکه را فراهم میکند و شما مسئول نصب سیستم عامل، نرم افزارها و مدیریت کامل آن هستید. اما در PaaS علاوه بر زیرساخت، ابزارها و محیط‌های آماده‌ای مثل سیستم عامل، پایگاه داده و ابزارهای توسعه در اختیارتان است تا به‌جای مدیریت زیرساخت، روی توسعه و اجرای اپلیکیشن تمرکز کنید.
تفاوت‌های PaaS، IaaS و SaaS در قالب جدول
| ویژگی‌ها | IaaS | PaaS | SaaS |
|---|---|---|---|
| تعریف | ارائه‌دهنده سرویس زیرساخت‌های پایه‌ای مانند محاسبات، ذخیره‌سازی و شبکه | ارائه پلتفرم‌هایی برای توسعه و آزمایش نرم افزار | ارائه نرم افزار تکمیل‌شده برای استفاده مستقیم توسط کاربران |
| مسئولیت کاربر | ساخت و مدیریت ماشین‌های مجازی، سیستم عامل‌ها، اپلیکیشن‌ها | توسعه، آزمایش و مدیریت اپلیکیشن‌ها | استفاده از اپلیکیشن‌های آماده و مدیریت داده‌ها |
| سطح دسترسی | زیرساخت‌های فیزیکی و شبکه | ابزارها و محیط‌های اجرایی برای توسعه نرم افزار | یک اپلیکیشن نرم افزاری تکمیل‌شده |
انواع مختلف PaaS
در حال حاضر انواع مختلفی از این سرویس در دسترس توسعهدهندگان قرار دارد که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند:
سرویس عمومی
مدل PaaS عمومی برای کاربردهای عمومی در محیط‌های ابری طراحی شده است. در این مدل، کاربر می‌تواند راه اندازی نرم افزارها را مدیریت کند، در حالی که ارائه‌دهنده ابری سایر اجزای زیرساختی مورد نیاز برای میزبانی اپلیکیشن‌ها را فراهم میکند. از جمله سیستم عامل‌ها، پایگاه‌داده‌ها، سرورها و شبکه‌های ذخیره‌سازی.
پلتفرم‌های PaaS عمومی، نرم افزار میانه (Middleware) ارائه می‌دهند که به توسعهدهندگان این امکان را میدهد که سرورها و پایگاه‌داده‌ها را بدون نیاز به راه‌اندازی زیرساخت مدیریت کنند. با این حال، این بدان معنا است که مشتری به یک ارائه‌دهنده خاص وابسته می‌شود که ممکن است همیشه انتخاب مناسبی نباشد.
سرویس خصوصی
PaaS خصوصی قصد دارد تا چابکی PaaS عمومی را در حالی که مزایای امنیتی، تطابقی و هزینه‌های پایین‌تر را حفظ میکند، به کاربران ارائه دهد. این مدل معمولا به عنوان یک دستگاه یا نرم افزار در فایروال (Firewall) سازمان ارائه می‌شود و به‌طور معمول در مرکز داده‌های داخلی شرکت نگهداری می‌شود. PaaS خصوصی به سازمان‌ها این امکان را میدهد که توسعهدهندگان داخلی خود را بهتر پشتیبانی کنند و در عین حال با رعایت قوانین امنیتی و تطابقی، اپلیکیشن‌های خود را مدیریت کنند.
سرویس هیبریدی
این مدل ترکیبی از PaaS عمومی و خصوصی است و به سازمان‌ها این امکان را میدهد که از ظرفیت نامحدود PaaS عمومی با کنترل و بهره‌وری هزینه از زیرساخت داخلی در PaaS خصوصی استفاده کنند. PaaS هیبریدی از محیط ابری هیبریدی استفاده میکند که به طور همزمان از خدمات ابری عمومی و خصوصی استفاده میکند.
سرویس ارتباطی
این نوع PaaS یک پلتفرم مبتنی بر محیط ابری است. که به توسعهدهندگان امکان میدهد ارتباطات در لحظه را به اپلیکیشن‌های خود اضافه کنند بدون اینکه نیاز به راه‌اندازی زیرساخت‌های پشتیبان یا رابط‌ها باشد. معمولا، ارتباطات در لحظه در اپلیکیشن‌هایی رخ میدهد که به طور خاص برای این منظور ساخته شده‌اند.
سرویس موبایل
PaaS موبایل استفاده از یک محیط توسعه یکپارچه برای پیکربندی اپلیکیشن‌های موبایل است. این پلتفرم‌ها معمولا نیازی به مهارت‌های کدنویسی ندارند و از طریق مرورگر وب قابل دسترسی هستند. PaaS موبایل معمولا از رابط‌های کشیدن و رها کردن برای ساده‌سازی توسعه اپلیکیشن‌های HTML5 یا بومی استفاده میکند. این به توسعهدهندگان امکان دسترسی مستقیم به ویژگی‌هایی مانند GPS، سنسورها و دوربین دستگاه را میدهد.
سرویس منبع‌باز
یک پلتفرم همکاری تجاری منبع‌باز است که بر روی تمام دستگاه‌ها قابل دسترسی و برای راه اندازی سریع اپلیکیشن‌ها طراحی شده است. این پلتفرم‌ها معمولا شامل تقویم، مخاطبین و ایمیل هستند و هدف آنها توسعه PaaS برای اپلیکیشن‌های سازمانی به ویژه در محیط های ابری هیبریدی است.
سرویس یکپارچه‌سازی
یک مجموعه از خدمات است که برای یکپارچه‌سازی عملیات‌ها و اپلیکیشن‌های متفاوت استفاده می‌شود. این پلتفرم‌ها به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا عملیات‌های مختلف را که ممکن است به طور طبیعی با هم ارتباط نداشته باشند، به طور یکپارچه با هم کار کنند.
سرویس پایگاه‌داده
یک مدل پلتفرم است که پایگاه‌داده‌ها را به عنوان سرویس از طریق محیط ابری فراهم میکند. در این مدل، کاربران می‌توانند به پایگاه‌داده‌ها دسترسی پیدا کنند و داده‌های خود را با استفاده از APIها در اپلیکیشن‌های محلی یا دیگر عملیات‌های ابری استفاده کنند. PaaS پایگاه‌داده می‌تواند شامل پایگاه‌داده‌هایی مانند NoSQL، MySQL و PostgreSQL باشد.
سرویس میانه افزار
مجموعه‌ای از یکپارچه‌سازی‌ها را فراهم می‌آورد که به اتصال درخواست‌های کاربر به پردازش یا ذخیره‌سازی‌های پشت‌صحنه کمک میکند. PaaS میانه افزار معمولا بر روی APIها متمرکز است و می‌تواند شامل یکپارچه‌سازی‌های B2B، اپلیکیشن‌های موبایل و حتی یکپارچه‌سازی IoT باشد. این مدل به سازمان‌ها کمک میکند تا اپلیکیشن‌ها و سرویسهای مختلف را به طور موثر به هم متصل کنند.
هر یک از این مدل‌ها، ویژگی‌های خاص خود را دارند که بستگی به نیازهای مختلف سازمان‌ها، توسعهدهندگان و کسب‌وکارها انتخاب می‌شوند. انتخاب مدل مناسب می‌تواند به بهبود بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و تقویت امنیت در توسعه نرم افزار کمک کند.
مسئولیت نظارت بر این پلتفرم در یک سازمان بر عهده کیست؟
نظارت بر این سرویس معمولا مسئولیت مشترک بین تامین‌کنندگان و کاربران است و ممکن است بسته به شرایط متفاوت باشد.
- تامین‌کننده: در واقع، تامین‌کننده مالک و بهره‌بردار این پلتفرم است. این تامین‌کننده مسئول راه اندازی، مدیریت و نگهداری نرم افزارها و خدمات درون پلتفرم PaaS است. آنها باید اطمینان حاصل کنند که این سرویس به درستی عمل میکند و مطابق با SLA (توافقنامه سطح سرویس) قول داده شده عمل میکند. در صورت بروز مشکل، تامین‌کننده باید مسئول رفع مشکلات و تعمیرات باشد.
- مسئولیت‌های کاربران: در اغلب موارد، PaaS به عنوان یک منبع شخص ثالث (یک شریک تجاری) محسوب می‌شود که کسب‌وکار بر اساس آن پیش می‌رود. در صورت استفاده از PaaS خصوصی، جایی که سازمان پلتفرم خود را می‌سازد، تامین‌کننده و کاربر یکسان خواهند بود.
آینده بازار و مدل کسب‌وکار PaaS
PaaS به عنوان یک پلتفرم ابری مقرون‌به‌صرفه و قدرتمند برای توسعه، اجرا و مدیریت اپلیکیشن‌ها شناخته می‌شود. انتظار می‌رود که بازار PaaS تا سال 2027 رشد چشمگیری داشته باشد. به عنوان مثال، IDC پیش‌بینی کرده است که بازار PaaS و محیط ابری باید رشد سالانه ترکیبی 28.8 درصدی را در سال‌های 2021 تا 2025 تجربه کند. این پیش‌بینی‌ها بر اساس نیاز کسب‌وکارها برای تسریع در زمان عرضه اپلیکیشن‌ها، کاهش پیچیدگی‌ها، کاهش زیرساخت‌های محلی، ایجاد همکاری (ویژه برای تیم‌های دورکار و تیم‌های جغرافیایی پراکنده) و ساده‌سازی وظایف مدیریت اپلیکیشن‌ها است.
گسترش و رشد PaaS همچنین به واسطه مهاجرت به محیط ابری، توسعه اپلیکیشن‌های ابری یا Cloud-Native و همکاری با سایر فناوری‌های نوظهور مانند IoT به سرعت در حال پیشرفت است.
سرور مجازی‌ای که تمام نیازهای شما را برآورده میکند!
پویان آی تی، با تجربه‌ای درخشان در میزبانی وب، سرورهایی با سرعت بی‌نظیر، پایداری ۹۹.۹۹٪ و امنیت کامل ارائه میدهد. مهم نیست که کسب‌وکارتان چقدر بزرگ یا کوچک باشد، ما زیرساختی مطمئن برای موفقیت شما فراهم می‌کنیم. برای کسب اطلاعات بیشتر و انتخاب سرور مجازی مناسب، همین حالا اقدام کنید!
سخن پایانی
پلتفرم به عنوان سرویس (PaaS) ابزاری برای ساده‌سازی و تسریع فرآیندهای توسعه نرم افزار است که به کسب‌وکارها امکان میدهد بدون نیاز به مدیریت زیرساخت، اپلیکیشن‌های خود را بسازند و اجرا کنند. این سرویس فراتر از ابزارهای ساده بوده و مجموعه‌ای یکپارچه از ابزارها و خدمات برای اتوماسیون و بهبود کارایی ارائه میدهد، مانند VMware Tanzu که با استفاده از Kubernetes و ابزارهای مختلف، فرآیند توسعه را آسان میکند.
سوالات متداول
-
چند نمونه از سرویسهای PaaS را نام ببرید
- AWS Lambda: یک سرویس محاسباتی بدون سرور از آمازون است که کد را بهصورت خودکار در پاسخ به رویدادها اجرا میکند. این سرویس مقیاسپذیر است و نیازی به مدیریت سرورها ندارد.
- Google App Engine: پلتفرمی است که به توسعهدهندگان این امکان را میدهد تا بدون نگرانی درباره زیرساخت، برنامههای خود را بسازند و در فضای ابری اجرا کنند. این پلتفرم به طور خودکار با توجه به تقاضا مقیاس آن افزایش مییابد.
-
آیا Gmail یک PaaS است؟
نه، Gmail یک SaaS (نرمافزار به عنوان سرویس) است.
منابع
- https://www.techtarget.com/searchcloudcomputing/definition/Platform-as-a-Service-PaaS
اولین دیدگاه را اضافه کنید.