آموزش کار با دستور top در لینوکس
دستور top یک برنامه مطابق با معماری ترمینال است که اطلاعاتی مانند آمارهای پردازنده (CPU)، حافظه، رم و منابع دیگر سیستم را به صورت لحظه‌ای پردازش و امکان مشاهده تمامی این موارد را فراهم می‌سازد. همچنین با استفاده از دستور top، می‌توان به سادگی عملکرد فرایندها و پروسه‌های فعال را مانیتور کرد، فرایندهایی با استفاده زیاد از منابع را شناسایی و عملکرد سیستم را بهبود بخشید.
ویژگی جالب دستور top، قابلیت نمایش آمارها در زمان حال و در لحظه است. بدین ترتیب، شما می‌توانید به صورت فوری و به طور دقیق فعالیت‌ها و تغییرات در سیستم را مشاهده کنید. این امر به شما اجازه می‌دهد در صورت بروز مشکلات عملکردی یا استفاده غیرعادی از منابع، به سرعت واکنش نشان دهید و اقدامات لازم را برای رفع مشکل انجام دهید. علاوه بر نمایش آمارها، top به شما امکان مدیریت فرایندها را نیز می‌دهد. شما می‌توانید فرآیندها را مشاهده، مرتب و فیلتر کنید تا فقط فرآیندهای مورد نظر را نمایش دهید. این قابلیت به شما کمک میکند تا فرایندهای با عملکرد ضعیف، بی استفاده یا مخرب را شناسایی و اقدام به رفع مشکل کنید.
در این مقاله، به طور مفصل به آموزش استفاده از دستور top در لینوکس و قابلیت‌های مهم آن خواهیم پرداخت تا شما را در درک بهتری از این ابزار یاری کنیم.ا
آموزش استفاده از دستور top در لینوکس
با اجرای دستور top در خط فرمان، شما وارد رابط کاربری interactive top می‌شوید که به صورت پیوسته آمارهای مربوط به استفاده از منابع سخت افزار سیستم شما را نمایش می‌دهد. در اینجا می‌توانید مشاهده کنید که چه فرایندهایی در حال اجرا هستند، چه میزان از پردازنده (CPU) و رم شما در حال استفاده است.
در بخش بعدی اقدام به بررسی بیشتر بخش‌های مشخص در تصویر خواهیم کرد.
بخش‌های اصلی دستور top در لینوکس
در اینجا به معرفی بخش‌های مهم و اصلی top می‌پردازیم:
ردیف‌ها و ستون‌ها
در بالای صفحه top، ستون‌هایی مانند PID (شناسه فرایندها)، USER (نام کاربری مرتبط با فرآیندها)، PR (اولویت فرایندها) و NI (اولویت فرایندها با اعمال nice) وجود دارد. این ستون‌ها اطلاعات مربوط به فرایندها را نشان می‌دهند.
مصرف CPU
در بخش مصرف CPU، ستون‌هایی مانند %CPU (درصد مصرف CPU) و %MEM (درصد مصرف حافظه) وجود دارد. این ستون‌ها نشان‌دهنده میزان استفاده از منابع CPU و حافظه توسط فرایندها است.
آمارهای سیستم
در بخش آمارهای سیستم، ستون‌هایی مانند %CPU (درصد استفاده از CPU سیستم)، %MEM (درصد استفاده از حافظه سیستم)، TIME+ (میزان زمان استفاده از CPU) و مجموعه‌ای از آمارهای مربوط به فضای اشغال شده رم، تعداد پردازه‌های فعال و… قابل مشاهده است.
میزان استفاده از منابع
ستون‌های مانند VIRT (فضای ظاهری استفاده شده)، RES (حافظه فیزیکی استفاده شده) و SHR (حافظه مشترک بین فرایندها) نشان‌دهنده میزان مصرف حافظه توسط فرایندها است.
دستورات کنترلی
در پایین صفحه top، دستورات کنترلی نمایش داده می‌شوند. این دستورات مانند k (برای پایان دادن به یک فرایند)، r (برای تغییر اولویت یک فرایند) و q (برای خروج از برنامه top) قابل استفاده هستند. این قسمت‌ها تنها بخشی از قابلیت‌ها و اطلاعاتی هستند که ابزار top در اختیار ما قرار می‌دهد.
برخی دستورات مهم برای استفاده از ابزار top
با استفاده از دستورات کیبورد متعددی که در ابزار top وجود دارند، شما می‌توانید عملکرد سیستم خود را مدیریت کنید. در ادامه، به برخی از دستورات مهم و معروف top اشاره خواهیم کرد:
تغییر تنظیمات مرتب‌سازی
برای مرتب‌سازی فرایندها بر اساس استفاده از CPU، کلید Shift+p را فشار دهید.
برای مرتب‌سازی فرایندها بر اساس میزان استفاده از رم ، کلید Shift+m را فشار دهید.
مشاهده فراینده‌های مختلف
برای نمایش فقط فرایندهای روزانه، کلید t را فشار دهید.
برای نمایش فرایندهای سیستم، کلید Shift+s را فشار دهید.
تغییر فاصله زمانی بین به روزرسانی آمارها
به صورت پیش فرض هر سه ثانیه دستور top آپدیت میشود و اطلاعات جدید جایگزین خواهد شد، برای تغییر این مدت زمان با انتخاب کلید d مدت زمان مدنظر را برحسب ثانیه وارد نمایید و یا به عنوان مثال top –d 5 را اجرا کنید در این صورت هر ۵ ثانیه دستور به روز خواهد شد.
پایان دادن به فرایندها
برای پایان دادن به یک فرایند خاص، کلید k را فشار داده و سپس شناسه (PID) فرایند را وارد کنید و Enter را بزنید.
تغییر نمایش معیارهای آمارها
با فشار دادن کلید f، می‌توانید معیارهای آمارها را نمایش دهید یا پنهان کنید.
با استفاده از کلیدهای جهتی (فلش بالا و پایین)، معیارهای دلخواه را انتخاب کنید و با استفاده از حروف A و D، آن‌ها را مرتب کنید.
تنظیم فیلترها
با فشار دادن کلید o، می‌توانید فیلترهای مختلف را فعال کنید و فقط فرایندهایی را که به آن‌ها نیاز دارید، مشاهده کنید.
با وارد کردن کلمه‌ای در فیلد فیلتر، می‌توانید فرایندهای مورد نظر خود را فیلتر کنید.
تغییر نوع مرتب سازی
با فشار دادن کلید Shift+n، می‌توانید فهرست فرایندها را بر اساس نام مرتب کنید.
با فشار دادن کلید Shift+t، می‌توانید فهرست فرایندها را بر اساس زمان شروع مرتب کنید.
تغییر واحد نمایش مقادیر
با فشار دادن کلید e، می‌توانید واحد نمایش مقادیر را تغییر دهید (به صورت پیش فرض کیلوبایت استفاده میشود).
مشاهده توضیحات درباره دستورات
با فشار دادن کلید h، می‌توانید راهنمایی کوتاهی درباره دستورات و کلیدهای مربوطه در top را مشاهده کنید.
ذخیره تنظیمات به صورت پیش‌فرض
با فشار دادن کلید W، می‌توانید تنظیمات فعلی را به عنوان تنظیمات پیش فرض ذخیره کنید.
خروج از TOP
برای خروج از رابط کاربری top، کلید q را فشار دهید.
این تنها چند نمونه از دستورات top است و ابزار top امکانات بسیار بیشتری را در اختیار شما قرار می‌دهد. همچنین شما می‌توانید با مطالعه مستندات دستور top و دسترسی به منابع آموزشی مربوط به این ابزار ، دستورات و قابلیت‌های بیشتری را در top مشاهده کنید.
ابزار مشابه دستور top در لینوکس
در علاوه بر ابزار top، در دنیای لینوکس مجموعه‌ای از ابزارهای مشابه و قدرتمند وجود دارد که برای نظارت بر عملکرد سیستم و مدیریت منابع آن مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه، به برخی از این ابزارها اشاره خواهیم کرد:
HTOP
ابزار htop یک نمایشگر فرایندهای ترمینال محور است که به صورت تعاملی و بصری عملکرد سیستم را نمایش می‌دهد. htop قابلیت‌هایی همچون نمایش پردازه‌های در حال اجرا، مصرف CPU و حافظه، مرتب سازی و فیلتر کردن فرآیندها و قابلیت مانیتورینگ بر روی فرایندها را داراست.
نصب Htop
در سیستم عامل‌های Ubuntu و Debian با استفاده از دستور زیر نصب می‌کنیم:
sudo apt-get install htop
در سیستم عامل های RPM-based باید از دستور زیر استفاده کنیم:
sudo yum install htop
چطور از htop استفاده کنیم؟
بعد از نصب، برای استفاده از این دستور ، کلمه htop را در ترمینال لینوکس وارد کنید. در صورت نیاز به راهنمایی، دستور htop –help را می‌توانید وارد کنید.
GLANCES
glances یک ابزار ساده و قدرتمند است که اطلاعات جامعی را درباره منابع سیستم به صورت لحظه‌ای نمایش می‌دهد. این ابزار امکان نمایش مصرف CPU، حافظه، شبکه، دیسک و سایر آمارهای مرتبط را فراهم میکند و به راحتی امکان مانیتور کردن و کنترل کردن سیستم را به کاربر می‌دهد.
نصب Glances
برای نصب Glances در سیستم عامل‌های Centos ،RHEL و Fedora از دستور زیر استفاده می‌کنیم:
dnf install glances
در سیستم عامل‌های Ubuntu و Debian با استفاده از دستور زیر Glances را نصب می‌کنیم:
sudo apt-get update
sudo apt-get install glances
چطور از Glances استفاده کنیم؟
برای استفاده از glances ترمینال را باز کنید و دستور glances را اجرا کنید.
ATOP
ابزار atop مانیتوری برای عملکرد سیستم لینوکس است که قابلیت‌های پیشرفته تری نسبت به top دارد. با استفاده از atop، می‌توانید آمارهای مرتبط با پردازنده، حافظه، دیسک و سایر منابع سیستم را به صورت دقیق و به همراه روزرسانی‌های کوتاه‌تر مشاهده کنید.
نصب Atop
برای نصب ابزار Atop بر روی سیستم عامل CentOS باید ابتدا EPEL را نصب و فعالسازی کنید. سپس می‌توانید از دستور زیر استفاده کنید:
yum install atop
برای نصب Atop در سایر توزیع‌های لینوکس کافی است دستور زیر را در ترمینال وارد کنید:
apt-get update
apt-get install atop
چطور از Atop استفاده کنیم؟
برای استفاده از Atop دستور man atop را اجرا کنید.
NMON
ابزار nmon یک نمایشگر سیستم قدرتمند است که می‌تواند اطلاعات مربوط به CPU، حافظه، شبکه، دیسک و … را به صورت لحظه‌ای نمایش دهد. با استفاده از nmon، می‌توانید آمارهای جامعی را در مورد استفاده منابع سیستم دریافت کنید و عملکرد سیستم خود را بهبود بخشید.
نصب Nmon
برای نصب Nmon در سیستم عامل فدورا لازم است دستور زیر را در ترمینال اجرا کنید:
yum install nmon
چطور از Nmon استفاده کنیم؟
برای استفاده از Nmon دستور nmon را اجرا کنید.
IOTOP
ابزار iotop برای مانیتور کردن فعالیت‌های I/O دیسک در سیستم استفاده میشود. این ابزار به صورت لحظه‌ای نمایش می‌دهد که کدام فرآیندها دسترسی به دیسک را بیشترین فعالیت را دارند و کارایی دیسک را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
نصب iotop
برای نصب iotop در سیستم عامل‌های RHEL و CentOS دستور زیرا اجرا کنید:
yum install iotop
برای سیستم عامل های Debian و Ubuntu باید از دستور زیر استفاده کنید:
sudo apt-get install iotop
چطور از iotop استفاده کنیم؟
برای استفاده از iotop دستور iotop را اجرا کنید.
این تنها چند نمونه از ابزارهای مشابه top هستند که در لینوکس استفاده می‌شوند. هر یک از این ابزارها ویژگی‌ها و قابلیت‌های خاص خود را دارند و به شما امکان می‌دهند بهبود عملکرد سیستم و مدیریت منابع را به بهترین شکل ممکن انجام دهید. با مطالعه مستندات مربوط به هر یک از این ابزارها، می‌توانید آن‌ها را به صورت جامع‌تر درک کنید و استفاده بهینه‌تری از آن‌ها داشته باشید.
نتیجه گیری
با استفاده از دستور top در لینوکس، شما می‌توانید در لحظه عملکرد سیستم خود را نظارت کنید و منابع سیستم را مدیریت کنید. این ابزار قدرتمند به صورت پیش‌فرض در بسیاری از توزیع‌های لینوکس نصب شده است، که به کاربران امکان می‌دهد بدون نیاز به نصب جداگانه از آن استفاده کنند.
با استفاده از دستور top در لینوکس، شما می‌توانید:
1. آمارهای مربوط به استفاده از پردازنده، حافظه و منابع سخت‌افزاری و… را به صورت لحظه‌ای مشاهده کنید.
2. فهرست فرایندهای در حال اجرا را مشاهده کنید و اطلاعاتی مانند نام فرآیندها، شناسه (PID)، مصرف CPU و حافظه آن‌ها را ببینید.
3. فرایندها را مدیریت کنید، از جمله پایان دادن به فرایندهای مشکل ساز یا نامناسب.
4. تغییر تنظیمات و نمایش‌های top را بر اساس نیازهای خود سفارشی سازی کنید.
5. بهبود عملکرد و بهینه سازی استفاده از منابع سیستم را بررسی و اعمال کنید.
این ابزار یکی از ابزارهای بسیار مفید و اساسی برای مدیریت منابع در سیستم‌عامل لینوکس است. از این رو، با استفاده از دستور top در لینوکس، شما می‌توانید بر فعالیت‌های سیستم خود نظارت کنید، منابع سخت‌افزاری را بهبود ببخشید و عملکرد بهتری را برای سیستم خود فراهم کنید. همچنین شما می‌توانید با خرید سرور مجازی از وب سایت پویان آی تی اقدام به میزبانی سایت خود بر روی سرورهای لینوکس نمایید.
سوالات متداول
دستور top چیست؟
دستور top برای نظارت بر حافظه استفاده میشود. امکان استفاده از این دستور فقط در پلتفرم لینوکس وجود دارد. دستور top در لینوکس فهرست مرتب شدهای از فرایندهای در حال اجرا را تولید و آن را به صورت دوره ای به روز میکند.
دستور top در ویندوز چیست؟
دستور top (مخفف table of processes) یک برنامه مدیریت وظیفه یا نظارت بر سیستم است که در بسیاری از سیستم عامل‌های شبه یونیکس یافت میشود و اطلاعات مربوط به استفاده از CPU و حافظه را نمایش می‌دهد.
اولین دیدگاه را اضافه کنید.