OLAP چیست؟ | انواع OLAP | مزایا و معایب
فهرست مطالب
OLAP (پردازش تحلیلی آنلاین) که مخفف عبارت On-Line Analytical Processing است. روشی محاسباتی است که کاربران می‌توانند به راحتی و به صورت اختیاری داده‌ها را استخراج کنند و از دیدگاه‌های گوناگون به تجزیه و تحلیل آن بپردازند. که این امر به تجزیه و تحلیل روندها، گزارشگری مالی، پیش بینی فروش و سایر اهداف برنامه ریزی کمک می‌کند. این سیستم، اطلاعات را در قالب‌های خاص سازماندهی و ارائه می‌دهد و در تلاش است تا نیازهای گوناگون کاربران مختلف را برآورده کند.
سیستم‌های انبار داده به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها و تصمیم گیری به کاربران یا کارکنان خدمت می‌کنند. چنین سیستم‌هایی می‌توانند اطلاعات را در قالب‌های خاص سازماندهی و ارائه دهند؛ تا نیازهای متنوع کاربران مختلف را برآورده سازند و مشتریان نهایی را قادر می‌سازد تا تجزیه و تحلیل موردی سوابق را در ابعاد مختلف انجام و بینش و درک مورد نیاز برای تصمیم‌گیری بهتر را ارائه دهند. این سیستم‌ها به عنوان سیستم‌های پردازش تحلیلی آنلاین (OLAP) نامیده می‌شوند. در این مقاله به معرفی OLAP و انواع آن می‌پردازیم؛ پس با ما همراه باشید.
چه کسانی از OLAP استفاده می‌کنند؟
افراد مختلف در حیطه‌های گوناگون به استفاده از OLAP می‌پردازند؛ که برای مثال می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
اقتصاد و حسابداری که در زیر شاخه‌های زیر از آن استفاده می‌کنند.
- بودجه بندی
- تحلیل عملکرد مالی
- و مدل سازی مالی
فروش و بازاریابی
- تحلیل و پیش بینی فروش
- تجزیه و تحلیل تحقیقات بازار
- تجزیه و تحلیل تبلیغات
- تحلیل مشتری
- تقسیم بندی بازار و مشتری
- و…
اهدافOLAP
مکعب‌های OLAP دو هدف اصلی دارند که :
- ارائه مدل داده ای به کاربران تجاری است؛ که برای آن‌ها بصری تر از یک مدل جدولی است؛ این مدل، مدل بعدی نامیده می‌شود.
- فعال کردن پاسخ و جست و جو سریع است؛ که معمولاً دستیابی به آن با استفاده از مدل های جدولی دشوار است.
ویژگی‌های OLAP
در این بخش به معرفی برخی از قوائد کلی و ویژگی‌های اصلی در OLAP می‌پردازیم :
- نمای مفهومی چند بعدی ویژگی اصلی یک سیستم OLAP است.
- داشتن شفافیت با کاربران در موارد مختلف همچون اطلاعات زیربنایی، عملیات محاسباتی و ماهیت متفاوت داده‌های منبع که منجر به بهبود در کارایی می‌شود و بهره وری کاربران را بهبود می‌بخشد.
- دسترسی به داده‌هایی که برای تجزیه و تحلیل مورد نیاز است را فراهم می‌کند.
- در راستای اطمینان از اینکه مواردی چون افزایش تعداد ابعاد و یا اندازه ی پایگاه داده اثری نامطلوب در عملکرد کاربران نمی‌گذارد، گزارش دهی ثابتی باید صورت پذیرد.
- دارای قابلیت پشتیباتی چندکاربره است که می‌تواند با دسترسی همزمان به داده‌ها ، یکپارچگی داده‌ها و امنیت را فراهم کند.
- با کمک عملیات متقابل نامحدود این امکان را فراهم می‌کند تا ترتیب ابعادی را شناسایی کند و روش‌های جمع‌آوری را در یک بعد یا در سراسر بعدها فراهم کند.
- دستکاری شهودی داده هاست که اساس جهت یکپارچه سازی است.
- این امکان را برای مشتریان فراهم می‌آورد تا بتوانند در راستای سازماندهی مواردی چون ستون‌ها، ردیف‌ها و سلول‌ها، مواردی چون تجزیه و تحلیل و ترکیب ساده داده‌ها را آسان سازند.
- از دیگر قوائد موجود در OLAP، ابعاد نامحدود در آن است؛ علاوه بر آن هر کدام از این ابعاد بایستی تعداد زیادی از این سطوح را مجاز نمایند.
- و…
انواع OLAP
- ROLAP مخفف Relational OLAP، یک برنامه کاربردی مبتنی بر DBMS های رابطه ای است.
- MOLAP مخفف Multidimensional OLAP است که یک برنامه مبتنی بر DBMS های چند بعدی است.
- HOLAP مخفف Hybrid OLAP، برنامه‌ای است که از تکنیک‌های رابطه‌ای و چند بعدی استفاده می‌کند.
سرور رابطه ای OLAP (ROLAP)
این سرور مخفف عبارت Relational OLAP می‌باشد که برنامه ای کاربردی و مبتنی بر DBMSهای رابطه ای است. این سرور‌ها به عنوان سرور میانی شناخته می‌شوند و بین یک سرور بک‌اند رابطه‌ای و ابزارهای فرانت‌اند کاربر قرار دارند.
ROLAP، از یک DBMS برای ذخیره و مدیریت داده‌های انبار و یک میان افزار OLAP برای ارائه قطعات مفقودی استفاده می‌کنند. فناوری ROLAP نسبت به فناوری MOLAP مقیاس پذیری بالاتری دارد. و امکان تجزیه و تحلیل چند بعدی داده‌ها را فراهم می‌کند.
مزایا
- مدیریت حجم بالایی از اطلاعات چراکه محدودیت اندازه داده فناوری ROLAP به اندازه داده RDBMS اساسی بستگی دارد. بنابراین، ROLAP خود مقدار داده را محدود نمی‌کند.
- فناوری پیشرفته و توانمند در کنترل قابلیت ها
معایب
- در صورت بزرگ بودن اندازه داده اصلی، زمان جست و جو افزایش و به دنبال آن عملکرد کند می‌شود.
- این سیستم به SQL محدود است و SQL نیز نمی‌تواند به تمامی نیازها پاسخ دهد.
سرور چند بعدی OLAP (MOLAP)
این سیستم بر اساس یک مدل منطقی بومی است که به طور مستقیم از داده‌ها و عملیات چند بعدی پشتیبانی می‌کند. داده‌ها به صورت فیزیکی در آرایه های چند بعدی ذخیره می‌شوند و از تکنیک‌های موقعیتی برای دسترسی به آن‌ها استفاده می‌شود.
از جمله تفاوت‌های مهم میان MOLAP و ROLAP این است که داده‌ها خلاصه می‌شوند و به جای اینکه در یک پایگاه داده رابطه ای ذخیره شوند، در قالبی بهینه شده در یک مکعب چند بعدی ذخیره می‌شوند. در مدل MOLAP، داده‌ها به فرمت‌های اختصاصی بر اساس الزامات گزارش‌دهی مشتری با محاسبات از پیش تولید شده روی مکعب‌ها ساختار می‌یابند.
معماری MOLAP
معماری MOLAP شامل اجزای زیر است :
- سرور پایگاه داده
- سرور MOLAP
- ابزار جلویی
MOLAP در درجه اول داده‌های از پیش کامپایل شده را می خواند. MOLAP دارای قابلیت های محدودی برای ایجاد تجمیع پویا یا ارزیابی نتایجی است که از قبل محاسبه و ذخیره نشده اند. به عبارتی برنامه‌هایی همچون تجزیه و تحلیل مالی و بودجه‌بندی که نیاز به تجزیه و تحلیل سری‌های زمانی تکراری و جامع روندها دارند، برای فناوری MOLAP مناسب هستند.
از جمله مشکلاتی که مشتریان با آن مواجه هستند مربوط به حفظ پشتیبانی از حوزه‌های موضوعی متعدد در یک RDBMS است. که فروشندگان می‌توانند با ادامه ی دسترسی از ابزار MOLAP به داده های دقیق دسترسی و مشکلات RDBMS حل کنند.
که اثر مطلوب و مفیدی را برای سازمان‌های نیازمند تحلیل های چند بعدی حساس به عملکرد و معماری انبار داده که شامل چندین حوزه موضوعی است ساخته یا در حال ساخت هستند، به همراه دارد.
مزایا
- یک مکعب MOLAP برای بازیابی سریع اطلاعات ساخته شده است که این امر عملکرد عالی ای را فراهم می‌کند.
- از آن جا که همه ارزیابی‌ها هنگام ایجاد مکعب از قبل ایجاد شده‌اند. از این رو، محاسبات پیچیده نه تنها امکان پذیر است، بلکه به سرعت باز می‌گردد.
معایب
- از آن جایی که تمام محاسبات زمانی که مکعب ساخته می‌شود انجام می‌شود، در مدیریت اطلاعات محدود است.
- به دلیل اختصاصی بودن فناوری مکعب برای پذیرش فناوری MOLAP، به احتمال زیاد سرمایه گذاری‌های دیگری در منابع انسانی و سرمایه مورد نیاز است.
سرور هیبریدی OLAP (HOLAP)
HOLAP بهترین ویژگی‌های MOLAP و ROLAP را در یک معماری واحد ترکیب می‌کند. سیستم‌های HOLAP مقدار قابل‌توجهی از داده‌های دقیق را در جداول رابطه‌ای ذخیره می‌کنند، Microsoft SQL Server 2000 یک سرور OLAP ترکیبی ارائه می‌دهند. جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره ی Microsoft SQL Server به مقاله ی مایکروسافت اس کیو ال سرور (Microsoft SQL Server) چیست؟ مراجعه نمایید.)
مزایای HOLAP
- HOLAP می‌تواند مزایای MOLAP و ROLAP را ارائه دهد.
- دسترسی سریع را در تمام سطوح تجمع فراهم می‌کند.
- متعادل سازی فضای دیسک مورد نیاز، چرا که فقط اطلاعات کل را در سرور OLAP ذخیره می‌کند و رکورد جزئیات در پایگاه داده رابطه ای باقی می‌ماند، بنابراین هیچ کپی تکراری از رکورد جزئیات نگهداری نمی‌شود.
معایب HOLAP
معماری HOLAP بسیار پیچیده است؛ زیرا از هر دو سرور MOLAP و ROLAP پشتیبانی می‌کند.
انواع دیگر
انواع دیگری از سبک‌های OLAP وجود دارد که هرازگاهی می‌توان با آن‌ها برخورد کرد. در ابنجا به معرفی برخی از آن‌ها می‌پردازیم:
- سرور OLAP (WOLAP) با قابلیت وب
WOLAP مربوط به برنامه OLAP است و از طریق مرورگر وب قابل دسترسی است. این سرور برخلاف برنامه‌های کاربردی OLAP مشتری/سرور سنتی، دارای یک معماری سه لایه است و از سه جزء یک کلاینت، یک میان افزار و یک سرور پایگاه داده تشکیل می‌شود.
- سرور OLAP (DOLAP)
این امکان را برای کاربران فراهم می‌کند تا بخشی از داده‌ها را از پایگاه داده یا منبع دانلود و با آن مجموعه داده به صورت محلی یا روی دسکتاپ کار کند.
- سرور موبایل OLAP (MOLAP)
کاربران را قادر می‌سازد تا از راه دور با استفاده از دستگاه‌های تلفن همراه خود به داده‌ها و برنامه های OLAP دسترسی داشته باشند و روی آن‌ها کار کنند.
- سرور فضایی OLAP (SOLAP)
SOLAP شامل قابلیت‌های هر دو سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و OLAP در یک رابط کاربری می‌باشد و مدیریت داده‌های مکانی و غیر مکانی را تسهیل می‌کند.
و در آخر
OLAP سیستمی است که برای مدیریت داده‌های اطلاعاتی استفاده می‌شود؛ و مورد استفاده افرادی همچون مدیران، مدیران اجرایی و تحلیلگران و… است. OLAP سیستمی بازار محور است و می‌تواند حجم زیادی از داده‌های تاریخی را مدیریت کند و داده‌ها را در سطوح مختلف جزئیات ذخیره و مدیریت می‌کند. این اطلاعات استفاده از داده‌ها را در تصمیم گیری آگاهانه راحت تر می‌کند. و به دلیل حجم زیاد داده‌های OLAP در رسانه های ذخیره سازی چندگانه ذخیره می‌شوند. در این مقاله به معرفی OLAP پرداختیم و انواع آن و مزایا و معایبش را برای شما بیان کردیم. امیدواریم از خواندن این مقاله لذت ببرید. جهت کسب اطلاعات بیشتر به وبلاگ پویان آی تی مراجعه نمایید.
اولین دیدگاه را اضافه کنید.